Geçen ay, Mali’de Fransız güçlerinin kaygan kum taneleri üzerinde saldırıya geçmesi bu saldırının pikniğe çıkmaya benzemeyeceğini gösteriyor. Özellikle de bu saldırının binlerce yetişmiş profesyonel unsurlara karşı başladığı bir ortamda konuşulmaya başlamışken. Bu iyi eğitim görmüş unsurlar ise şu kısımlara ayrılır:
İslamî Mağrib El-Kaidesi: İyi bir yanaşık düzen eğitimi almış yaklaşık 1000 unsurdan oluşmakta. Bunların çoğu Arap kökenli bir kısmı ise yabancılardan oluşmakta. Mali’nin kuzey batısını karargâh edinmiş.
Kuzey Afrika Tevhid ve Cihad hareketi: Dört yüz unsurdan oluşan bu hareket İslami Mağrib El-Kaidesinden daha radikal bir örgüt olarak tanımlanmakta ve dünya cihadına inanmakta.
Ensaruddin Hareketi: Sayıları hakkında muhtelif yorumlar bulunmakta. Ancak bazılarına göre altı ile on bin arasında olduklarını, bunların yaklaşık üç veya dört bini eğitimli.
Hareketlerin silahlanma süreci
Üç aşama:
Silahlanma hususuna gelince: silahları depolamayı üç aşamada gerçekleştirdiler.
• Libya’da devrik lider Kaddafi’nin tugayları yanında savaşan ve özellikle Libya’nın güneyinde bulunan Sebha şehrindeki askeri birlikten katılan savaşçılar. Bu askeri birlikte kaleşnikof ve buna benzer klasik silahın yanı sıra nakliye araçları da mevcut.
• 2012 yılının Nisan ayında Mali ordusunun silahlı guruplar karşısındaki hezimetinden sonra bu silahların karşı guruba geçmesi. Bunlar arasında anti uçak savar ve bazı gelişmemiş silahlar da mevcut.
• Son aşama ise 2012 yılının Ağustos ayında Mali’ye yabancı müdahalenin olasılığı konuşulmaya başladığı dönem. Bu aşamada silahlı guruplar adam kaçırma ve kaçakçılık karşılığında elde ettikleri gelir ile Afrika’nın kara borsasından gelişmiş silah satın aldılar. Özellikle de Libya ve Nijerya’dan aldılar. Başta anti savaş uçak savarları olmak üzere işlerine ne kadar yarayacak silah varsa satın aldılar.
Fransa’nın Mali’de yürüttüğü operasyonlar karşılığında gördüğü uluslar arası destek
Silahlara ilave olarak bu silahlı örgütler askeri birliklerini de sağlamlaştırdılar. Değişik bölgelerde yeni güvenli silah depoları inşa ettiler. İşgalcilerin saldırılarını bertaraf etmek için Somali, Cezayir ve kuzey Nijerya’da bulunan İslami cemaatler ile güçlü iletişim kurarak saflarına yeni unsurlar kattılar.
Paris’in görevi ve misyonu bu hazırlık aşamalarından sonra daha da zorlaşacağı gibi gözüküyor. Askeri uzmanlar, Fransa’nın havada kaldığı müddetçe bölgenin açık çöl olduğundan dolayı üstünlüğünü koruyacağı; karaya indiğinde ise üstünlüğün halk arasında gizlenen ölüm kalım mücadelesi veren silahlı güçlerin eline geçeceğini belirtiyorlar. Somali ve Afganistan’da olduğu gibi. Yine ülkenin kuzey doğusunda dağlara sığınmaları onların takibini zorlaştıracaktır. Uzmanlar raporun sonucunda ise silahlı gurupların bölgeyi ezbere bildikleri için her türlü saldırıya karşı mukavemet edebileceklerini belirtiyorlar. Bütün bunların karşısında Fransa beklenen Afrika gücü ordusunun biran önce şekillenmesini beklemekte çünkü özel eğitilmiş 2500 askeri bölgede. Afrika gücü askerlerinin 8000 unsurdan oluşacağı kanaati hakim. Dağılımları ise şöyle:
Çad: 2000 asker
Senegal:500 asker
Burkina Faso: 500 asker
Togo: 500 asker
Benin:650 asker
İsyanın başladığı tarih
1960’daki bağımsızlığından beri Mali dört farklı isyana şahit oldu. Lakin bölgesel ve uluslar arası gelişmeler sebebinden ötürü 17 Ocak’taki en son isyan en tehlikeli olanı idi. Bu gelişmelerin başında Arap baharı ve onun ortaya çıkardığı neticeleri zikredebiliriz.
Hükümete karşı girişilen askeri operasyonlara iki ana ayrılıkçı örgüt katıldı. O iki örgüt ise şunlardır: Azad Ulusal Kurtuluş cephesi; diğer hareketler de ’şeriatın uygulanmasını’ benimseyen ancak bağımsızlığı reddediyor. Bu hareketler üç temel cemaatten oluşmakta: Ensaruddin hareketi, Batı Afrika Tevhid ve Cihad hareketi ve İslami Mağrib El-Kaide hareketi. Nijerya’daki BOKO Haram hareketi de yukarıdaki guruplara dahil olduğu iddia edilmekte. Bu hareketler bazı askeri birlikleri ele geçirebildiler. Orduya ciddi bir darbe vurdular. Bunun sonucunda bazı generaller Mali’de bir askeri darbe yaptı. Devlet başkanını silahlı guruplar ile işbirliği ile itham ederek koltuğundan ettiler. Darbe sonucunda ordu dağıldı ve silahlı guruplar da ülkenin üçte birini teşkil eden kuzeydeki üç kenti üç gün içinde ele geçirdiler. Ülke ise tarihin en büyük krizine girdi. Ancak silahlı guruplar kendi aralarında ihtilafa düşüp ülkenin kuzeyini eline geçirip Azavad Hareketini oradan kovmuştur. Sadece kuzeydeki kentler ile yetinmeyip güneydeki Kona kentine 04.01.2013 tarihinde de saldırı düzenlemiştir. Bütün bunların neticesinde devlet başkanı Fransa’nın yardımına başvurmuş ve Fransız güçler de silahlı gurupların mevzilerini bombalamaya başlamıştır.
Kaynak: El-Cezire
Bu makale özlenen Rehber dergisi için Arapça’dan Türkçe’ye tercüme edilmiştir.