HASTA ZİYARETİNİN DİNDEKİ YERİ
Hasta ziyareti cumhura göre sünnet-i müekkededir. Ancak ziyaret etmemek, hastanın tehlikeye düşmesine ve zaruri ihtiyaçlarının ihmaline yol açacak olursa, ziyaret ve bakım vacip olur.
Ebû Hureyre (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
Rasûlullah (s.a.v.)’i şöyle buyururken işittim: ’Müslümanın müslüman üzerindeki hakkı beştir:
1) Selâma karşılık vermek,
2) Hasta ziyaretinde bulunmak,
3) Cenazeleri takip etmek,
4) Davete icabet etmek ve
5) Aksırana ’yerhamukallâh’ demek.’ (Buhârî, Cenâiz, 2)
Sevbân (r.a.)’ın Nebi (s.a.v.)’den rivayet ettiğine göre şöyle buyurmuştur:
’Muhakkak ki Müslüman, (diğer bir) Müslüman kardeşine hasta ziyaretinde bulunduğu zaman, dönünceye kadar cennet meyveleri(nin toplandığı bahçe) içerisinde olmaya devam eder.’ (Müslim, el-Birru Ve’s-Sılatu Ve’l-Âdâb, 13)
ZİYARET TAKVİMİ
Hasta ziyaretinde sünnet olan, gün aşırı veya iki günde bir gitmektir. Hasta korkulacak derecede ağır ise, her gün ziyaret edilmelidir.
İbn-i Abbâs (r.anhümâ)’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: ’Hastayı bir kere ziyaret etmek sünnet, fazlası ise nafiledir.’ (Taberânî, Kebîr, c.5, s.361, h.no:11503)
ZİYARET ESNASINDA UYULACAK EDEBLER
Hasta ziyaret edenin, hastanın baş ucunda değil, ayak ucunda oturması müstehabdır. Diğer bir rivayette ise hasta ziyaretinde müstehab olanın, hastanın dizinin dibine oturmak olduğu belirtilmektedir.
Hastaya dik dik ve uzun bakılmaz. Ayrıca hastanın yüzüne ve gözüne keskin bakışlarla da bakılmamalıdır. Yine hastanın yanında az oturmalıdır. Hasta ziyaretlerinin kısa olanı makbuldür.
Hasta ziyaretine giden kimse, sanki o hastalığa sevinmiş izlenimi verecek derecede yepyeni elbiseler giymemeli, kirli elbiselerle de gitmemelidir.
Hasta ziyaretinde teselli edici sözler söylemelidir. Hastaya, uzun ömürlü olacağı, yakın bir zamanda sağlığına kavuşacağı, selamete erip hastalığından kurtulacağı söylenmelidir. Bunlar gerçek olmasa bile dinimiz, savaşta, karı-kocanın arasını düzeltmek için ve hasta ziyaretlerinde doğru olmayan sözler söylemeyi caiz görmektedir.
Hastanın yanına girildiğinde onun gönlünü hoş tutup, kederini gidermeye çalışmalıdır.
Ebû Saîd el-Hudrî (r.a.)’den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: ’Hastanın yanına girdiğiniz zaman (uzaklığını, ömrünün uzunluğunu söyleyerek) eceli hususunda rahatlatın (hüznünü giderin). Muhakkak ki bu (ümitlendirme, kader ve kazadan) hiçbir şeyi geri çevirmez. (Fakat) o (hasta)nın gönlünü hoş eder.’ (Tirmizî, Tıb, 35)
Hastaya ihtiyaçlarının ve hâlinin sorulması, varsa ihtiyaçlarının giderilmesi meşrudur. Hastanın durumunu sık sık ailesinden sormalıdır. Hasta ziyareti yapan kişinin, hastanın ailesine ve hizmetini yapan kimselere, hastaya iyi muamele etmelerini, ondan sadır olan söz ve işlere sabretmelerini tavsiye etmesi müstehabdır.
İbn-i Abbâs (r.anhümâ)’dan rivayet edildiğine göre; Nebi (s.a.v.), bir adama hasta ziyaretinde bulundu. (Hastaya): ’Ne arzuluyorsun?’ buyurdu. (Hasta): ’Buğday ekmeği (yemeyi) arzuluyorum.’ dedi. Nebi (s.a.v.): ’Kimin yanında buğday ekmeği varsa, kardeşine göndersin.’ bu¬yurdu. Sonra Nebi (s.a.v.): ’Birinizin hastası, bir şey arzularsa ona (canının çektiği şeyi) yedirsin.’ buyurdu. (İbn-i Mâce, Cenâiz, 1)
Buhârî’de zikredilen başka bir hadis-i şerîfte; Câbir b. Abdillâh (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Nebi (s.a.v.) bayram günü olduğu zaman (musallâya bir yoldan gidip başka yoldan dönmek suretiyle) yolu değiştirirdi. (Buhârî, ’Îdeyn, 24)
Bu hadiste belirtildiği gibi, cenaze ve bayram namazı, hasta ziyareti ya da benzeri yerlere giderken, ibadet mahallerini çoğaltmak için ayrı yollardan gidip dönmek müstehabdır.