Özlenen Rehber Dergisi

71.Sayı

Fibromiyalji (yumuşak Doku Romatizması)

FİBROMİYALJİ (Yumuşak Doku Romatizması)

1- FİBROMİYALJİ NEDİR?
İnatçı adale ağrıları, yorgunluk ve özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda belirgin olmak üzere vücutta bazı hassas ağrılı noktalarla karakterize kronik bir hastalıktır. Ağrılar günden güne veya saatten saate değişebilir ve farklı şiddetlerde seyredebilir. Eklemlerde hareket kısıtlılığına yol açmayan ancak hastanın yaşam kalitesini ciddi derecede bozan bir kas iskelet sistemi hastalığıdır. Tek başına bir hastalık olabileceği gibi, başka hastalıklara da eşlik edebilir.

2- FİBROMİYALJİNİN NEDENLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Fibromiyalji’nin nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, beyin ve çevre sinirleri arasındaki iletimde görevli bazı kimyasal maddelerde (serotonin ve serotonini oluşturan öncü madde-prekursor-olan triptofan) eksiklik veya bozukluk olduğu söylenmektedir. Serotonin, insanda dinlendirici özelliğe sahip olup uykunun gerçekleşmesi ve ağrılı uyaranın algılanmasında rol oynayan önemli bir iletkendir.

Stres, kaygı, depresyon, dinlendirici olmayan uyku gibi durumlarda merkezi sinir sisteminde kimyasal iletimde bozulma olmaktadır. Ayrıca bazı romatizmal ve hormonal hastalıklarla ilişkili olabileceği, ailesel yatkınlık ve kalıtsal geçiş olduğu, aşırı egzersiz veya ağır sporlar yapmak, hareketsizlik, soğuk ve nemli havaların ağrıları arttırdığı da düşünülmektedir.

3- FİBROMİYALJİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
’Her tarafım ağrıyor’, ’Gece uyuduğum halde sabah hiç uyumamış gibi kalkıyorum’, ’Yorgunluktan hiçbir iş yapamıyorum’ gibi yakınmalar, fibromiyaljinin en sık dile getirilen belirtileridir. En belirgin şikayet, hayat kalitesinde belirgin düşüşe neden olan kas ağrılarıdır; hastalar sürekli yorgunluk ve isteksizlik tarif ederler, konsantrasyon güçlüğü çekerler. Mevsim değişiklikleri ile şikâyetlerde artış olur.

Fibromiyaljide 3 ana bulgu vardır:


a)Yaygın vücut ağrısı ve sızılar: Hastalar tepeden tırnağa vücudun her yerinde ağrı ve sızı olarak tarif ederler. Bu ağrı derinde, yanma veya adalelerin burkulması şeklinde hissedilir. Bu hastalarda tipik olarak, boyun, sırt bölgesindeki ağrılara başağrısı da eşlik eder.

b)Yorgunluk, bitkinlik: En sık rastlanılan ve hemen herkeste farklı derecelerde seyreden, sabah en belirgin düzeyde olup gün ve saat içerisinde değişebilen bir yakınmadır. Hastalar bunu genelde ’sanki enerjim çekiliyor’ şeklinde tarif ederler. Çalışmadığı ve yorulmasını gerektirecek bir faaliyet yapmadığı halde izah edilemeyen yorgunluk bulguları vardır. Aslında bu hastalar mükemmeliyetçi ve hassas kişilerdir; bu nedenle uzun süre yüksek performansa dayanamamakta, bir süre sonra tempoları ve dolayısıyla başarıları düşmekte; ancak hoşlandıkları bir işle uğraşırken yüksek bir performans gösterebilmektedirler. Yorgunluk nedeni olarak modern yaşam koşullarının getirdiği olumsuz faktörler (hava kirliliği, dengesiz beslenme) sayılabilir.

c) Uyku bozuklukları: Hastalar uykudan sanki tam uyuyamamış ve hiç dinlenememiş olarak kalkarlar. Uykuya çok kolay dalarlar; fakat derin uykuya geçemezler, geceleri sık sık uyanırlar. Uykuda diş gıcırdatılması, istemsiz kol, bacak hareketleri yapılması oldukça sıktır.

Bunlar dışındaki en sık rastlanan belirtiler ise şunlardır:

a) Sabah tutukluğu: Sabah yataktan kalkarken başlayan ve tüm vücutta uzun süre devam eden bir tutukluk halidir.

b) Baş ve yüz ağrıları: Gerilim veya migren tipi baş ağrısı, başta sersemlik hissi olabilir.

c) Hassas barsak sendromu (irritabl kolon): Bu hastalarda, ishal veya kabızlık nöbetleri olabilir. Sık sık gaz çıkarmak veya geğirmek ve aniden gelen tuvalet ihtiyacı tipiktir.

d) Uyuşma ve karıncalanmalar: Vücudun belli belirsiz yerlerinde ani gelip gidebilen derinin üzerinde sanki böcek dolaşıyormuş gibi garip hisler ortaya çıkabilir. Kimisinde ise adalelerde veya göz kapaklarında seyirme vardır. Hastanın kendini iyi hissettiği dönemlerde azalabilir hatta tamamen kaybolur.

e) Soğuğa tahammülsüzlük: Özellikle el ve ayaklarda normalden fazla üşüme olur. Elleri soğuk suyla veya soğuk bir cisimle temas ettiğinde dayanılmaz ağrılar ve renk değişikliği ortaya çıkar, solukluk ve nadiren morarmalar meydana gelir, hatta soğukla birlikte tüm ağrıların arttığından yakınırlar.

f) Psikolojik sorunlar: Bu hastalar iç ve dış uyarılara karşı son derecede hassastır. Genel anlamıyla, stresle baş edemeyen hastaların hastalığıdır. Bu kişilerde panik atak sık görülmektedir.

h) Unutkanlık ve konsantrasyon eksikliği: Oldukça sık rastlanılan bir yakınmadır; hasta bazen konuşurken kelimeleri bulmakta güçlük çekerler. Unutkanlık bazen o kadar barizdir ki alışveriş için evden dışarı çıkıp ne alacağını hatırlamayıp ve bir süre sonra eve öylece dönebilirler. Unutkanlık daha ziyade yakın geçmişe aittir. Uzak hafıza bozulmamıştır. Bu şekliyle yaşlılardakine benzer bir durum söz konusudur. Herhangi bir şeyi unutmamak için not kâğıtları yazar fakat daha sonra yazdığı not kâğıdını unutabilir. İsimleri hatırlamakta yolları bulmakta hatta evin veya arabanın anahtarını bulmakta epey zorluk çekerler.

i) Eşlik eden diğer sorunlar:
- Huzursuz bacak sendromu (HBS): Hastalarının 1/3ünde ayaklarda hareket halinde veya istirahatta ayak uzatılsa bile bir huzursuzluk ve istemsiz hareketler görülür. Hastalar yanma, çekilme, karıncalanma, elektriklenme ve uyuşma olması nedeniyle devamlı olarak bacakları hareket ettirmek ihtiyacındadırlar.

- Ağız ve göz kuruluğu.

- Çene eklemi sorunları: Çiğnemede ağrı ve bu esnada çeneden sesler duyulması, ağzı açmakta güçlük gibi sorunlar söz konusu olabilir.

- Kaslarda krampların görülmesi.

- Adet öncesi gerginlik veya ağrılı adet görülmesi.- Aniden idrara çıkma ihtiyacı hissedilmesi.

- Baş dönmesi, işitme kaybı.

- Görme bozuklukları.

-Deri bulguları: Deride kuruluk, hareler şeklinde renk değişiklikleri, zaman zaman ortaya çıkan şiddetli kaşınma isteği vb.

- Göğüs ağrısı: Özellikle mesleki olarak öne eğik veya göğsü sıkıştırıcı pozisyonlarda çalışmak zorunda kalan hastalarda, nefes almada batma hissi ve göğüste gerginlik şeklinde, bazen de kalp krizini taklit eden tabloyla ortaya çıkar

- Eklemlerin normalden çok daha fazla hareket edebilmesi anlamına gelen ’hipermobilite’ hastalığı: El başparmağının önkol bölgesine doğru kolayca yaklaşması, el parmaklarının aşırı derecede geriye bükülebilmesi vb.
- İştah artması veya azalması.

4- FİBROMİYALJİ TANISI NASIL KOYULUR?
Teşhis, hastanın şikâyetlerinin özelliğine, özgeçmişine ve muayene bulgularına göre doktor tarafından konur. Fibromiyaljiye özgü bir test veya görüntüleme yöntemi yoktur. Doktor yaygın vücut ağrısı yapabilen bazı romatizmal ve hormonal hastalıkların olmadığından emin olmak için çeşitli laboratuar tetkikleri isteyebilir; ancak sorunlar tam olarak anlatılamadığı takdirde, tanı koymak için yapılacak bir sürü testin sonuçlanması beklenirken geçen sürede hem hasta yıpranmakta hem de hastalığın tedavisi gecikmektedir. Bu nedenle şikâyetlerin net bir şekilde dile getirilmesi çok önemlidir. Fibromiyaljisi olan bir hastaya farklı doktorlar tarafından ’depresyon’, ’kulunç’, ’guatr’, ’gerilim başağrısı’ vb. tanılar koyulabilmektedir, hatta bazı hastalar boyun/bel fıtığı, el bileği hastalığı (karpal tünel sendromu) gibi tanılarla ameliyat edilebilmektedir, çünkü fibromiyaljinin belirtileri ile bu hastalıklardaki belirtiler benzerlik göstermektedir.

5- FİBROMİYALJİNİN TEDAVİSİ NEDİR?:
Fibromiyaljide ilaç tedavisinin (ağrı kesiciler, antienflamatuvar ilaçlar, antidepressanlar) yanında kişiye özel egzersiz (düzenli olarak haftada 2-3 gün yapılan ve zorlamadan tüm vücut kaslarını çalıştıran yüzme, yürüyüş, jimnastik gibi sporlar), masaj, fizik tedavi gibi tedaviler ve dietin düzenlenmesi yer almalıdır. Gerektiğinde psikiyatrik destek verilmelidir. Tedavi, ağrıyı ve yorgunluğu azaltmak, depresif şikâyetleri ve belirtileri gidermek, uyku bozukluğunu düzeltmek, zihinsel ve psikolojik gerginliği azaltmak ve diğerlerini de en aza indirmek amacı ile düzenlenir. Hastanın fibromiyalji hakkında bilgilendirilmesi, hastalık başladıktan sonra bir şekilde yaşam boyu devam ettiğinden fibromiyaljiyle birlikte yaşamasının öğretilmesi ve uyku düzeninin sağlanması gerekmektedir. Önerilen ilaç tedavisi esas olarak ağrı ve uyku sorunlarına yönelik olmalıdır.

Hastalık ortaya çıktıktan sonra muhtemel seyri şöyle olacaktır:

a) Tekrarlayan alevlenmeler ve düzelmeler şeklinde devam edebilir
b) Tedaviyle, belirtiler kaybolmaz, ancak belirtilerin şiddeti oldukça azalır ve ağrıların yeniden başlama aralıkları uzar.
c) Belirtiler giderek artar ve hastanın tahammül sınırlarını zorlamaya başlar.
d) Belirtiler neredeyse tama yakın kaybolur. Nadiren hasta kendini kötü hisseder ve bu sırada başlayan belirtiler de çok uzun süreli olmaz.

6- FİBROMİYALJİ HAKKINDA DİĞER KONULAR:

a) Fibromiyaljide beslenme nasıl olmalıdır?
Fibromiyaljide sağlıklı beslenme çok önemlidir. Meyve ve sebzeden zengin bir diyet kaslar için gerekli olan eser elementleri ve mineralleri sağlar. Tam bir dinlenme sağlayacak uyku için özellikle akşamları ağır yemeklerden, alkol, kahve ve çay gibi içeceklerden sakınmak gerekir. Ayrıca tuzlu ve şekerli gıdalardan uzak durmak gerekir.

b) Fibromiyaljiden korunmak mümkün mü?
Fibromiyaljiden korunmak için bilinen bir yöntem yoktur; ancak dengeli beslenme, zorlayıcı olmayan egzersizler, dinlendirici bir uyku, düzenli spor yapmak ağrıların tekrarlamasını engeller.

KAYNAKLAR:
1. http://www. fibromiyalji. org/
2. http://www. almanhastanesi. com. tr/makale/makaleler/fibromiyalji. htm
3. http://www. kurumsalhaberler. com/internationalhospital/bultenler/fibromiyalji-nedir
4. http://www. saglikplatformu. com/saglik_bilgileri/
Bu içeriğe yorum yazabilirsiniz

  • 10.12.2018 18:59:36 suleyman yigit antalya

    MakaleniZ icin tesekkurler Dun gece yuksek ates titreme mide agrisi oldu bugunde yukarda yazdiklariniz ve zor hareket etme ve yurume oturdugum ve uzandigim yerde kaliyorum kalca ayak ve boyun kaslarinda siddetli agri var yemek yiyemiyorum Yogurt aldim 2 kasik zor yedim bogaz agrisida var arti gogsum yaniyor

  • zehra

    Bu hastalığın tek çaresi plates egzersiz ilk anda ağrılar artar ama daha sonra azalıyor hatta hiç ağrı olmuyor ama hergün yapın ben 5 yıldır yapıyom yürümekte iyi geliyor ama ençok egzersiz işe yarıyor tecrübeyle sabit benim hiç ağrım kalmadı uykum düzene girdi selefinin hormonunu spor yükseltiyordu sabırla yapın herkese şifa diliyom

  • Ayse Sevilmis

    Ayni sikayetler bende vardı,senelerdir Dr dr geziyorum sonunda ne çiktı biliuormusun uz ÇÖLYAK / GULUTEN ALLERJİSI. Lütfen Türkiyede 500 bin çölyaklı hasta var ve bunun 10 ini teşhisli ,geri kalan 490 bin çolyaklı doktorlarin bilgisizligi sebebiyle hastanane hastane dolaşıyor teşhis bekliyor . Lüıtfen farkındalik yaratin ve gastroentorolojiye yönlendirip guluten allerji testi yaptırin . Çolyak tedavi edilmezse öldürücü bir hastalik

  • nuran

    Fibromiyarji hataligi icin hangi doktora bas vurmamiz gerekiyo

  • irmak

    Yillardir agrilarim vardi .daha yeni tehsis kondu fibromiyalji diye .cok zor dayaniliyor .ilac kullanmiyorum

  • irmak

    Yillardir agrilarim vardi .daha yeni tehsis kondu fibromiyalji diye .cok zor dayaniliyor .ilac kullanmiyorum

  • ebru

    İyi günler 26 yaşındayım evliyim 3 kızım var bende de boynumda 2fitiknve 3 nun başladığını söyledi doktor ayni zamanda bel ve kalcada var boynum aşırı oldukça ağrı ve morarma var baş ağrısı uyku bozukluğu el kol bacaklarda hareketsizlik ve stresliyim elimde değil ne yapmam lazım gittikçe kötü oluyoru

  • fatma altundemir

    Burda yazilanlarin hepsini en ağır şekilde yaşadım ve halada yasiyorum .romatizma denilip tedavi gördüm. Ama tam olaraak anlasilmiyor çenem vedislerim dahi bozuldu doktorlar nasıl olduguna sasiyolar.hele strese hic gelemiyorum agrilardan bitik hale geliyorum.nel onerirsiniz nereye gitmemi tavsiye edersiniz.

  • ŞeNeR

    ROMATOİD ARTRİT HK : Çiğ Patates suyunun en büyük özelliği romatoid artrit,romatizma,bel ağrısı ve daha bir çok hastalığı iyileştiriyormuş.Bu tür bir tedavi açısından patates suyu,ada çayı veya ısırgan otu çayı gibi çeşitli bitki çayları ile birlikte kullanılırmış.Ayrıca artrit-eklem iltihabı ağrıları içinde,temizlenmiş patates kabuklarından yapılan çayla oldukça etkili olurmuş.Çiğ patates suyu sürekli migren ve kabızlık içinde çok etkiliymiş.Sabahları kahvaltıdan 20-30 dakika öncesinde 100-150 gram çiğ patates suyu düzenli olarak içilirse çok etkili bir karaciğer temizlemesi yaparmış,bilgilerinize.

  • halil

    Iyi gunler kolay gelsin bende yaklasik 6 aydir sersemlik halsizlik oluyor diz imde ic taraflarda dirseklerimde agri goguste zaman zaman sizkama ayni sekilde kaburgalarda agri surekli usume belde sirta agri var noluyor bana anlamadim surekli tedirginim yasim daha otuz is hayatimi ve yasam kalitem cok dustu beyaz bi odada sanki gorme kaybi goz dalginligi oluyor lutfen yardimci olun

  • tunc

    slm bu hastalığı teshis edeli bir hafta oldu.20 senedir cekiyorum denemedigim !psiko ilaclar kaldi. sonucta huzurlu ortam sicak ortam stres yonetimi ve gercek kefir den baskasi sonuc vermiyor saglikli gunler dilerim

  • fahrettin

    omurga intihaplanmasından ikikere amaliyat odum ayalardaki elektiriklenme karıncalanma geçmedi bana biçare lütfet

  • hulya tuna

    merhaba,sinirli ve üzgün olduğum zaman artan ağrılarım var,bağırsak sistemiile ilgisinimerak ediyorum.Şiyogren rahatsızlığım ile birilgisi varmı?tedavisiniöğrenmek istiyorum teşekkürler kolaylıklar dilerim.

  • HARUN AKIN

    arkadaşlar benim merak ettiğm bu hastalıkla başa çıkmak için özellikle BESLENME ALIŞKANLIKLARI HAKKINDA BİLGİLENMEK İSTİYORUM VEYA BELLİ MEYVE VE SEBZELERİN FM DE BELİRLİ ETKİLERİ VARMIDIR.BAĞIRSAK SİSTEMİ ÜZERİNDE ETKİLERİ VARMIDIR KOLESTROL TRİGLASİT İ OLAN HASTALARA NE ÖNERİR SİNİZ BENDE BİRDE YORGUNLUK İŞE KARŞI İLGİSİZLİK ANLARI OLUŞUYOR UZMANLARDAN CEVAP BEKİYORUM SAYGILAR

46 kişi yorum yazdı.