KALP KRİZİ (MİYOKARD İNFARKTÜSÜ – Mİ )


1- KALP NASIL ÇALIŞIR?:

Kalp, tüm vücuda istirahat esnasında dakikada 60-80 kez kan pompalayan güçlü bir pompadır. Tüm vücudun kan ihtiyacını karşılarken kendisinin beslenmesi de kalp kasına kan ve oksijen taþıyan atardamarlarla yani koroner arterler adı verilen damarlarla sağlanır.

2- KALP KRİZİ NEDİR?:

Kalp kasının bir bölümünün, yetersiz kan akıþından dolayı ölmesi sonucu, o bölgede kalıcı hasar meydana gelmesidir. Koroner arterlerin dolaþımında bir bozulma olduðunda, koroner damarlardaki darlıkların tipine derecesine ve yerine göre deðiþen, koroner yetersizlik tabloları meydana gelir. Bazı hastalarda sadece fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkan ve dinlenmekle geçen göðüs aðrıları olurken, bazı hastalarda damarların ani olarak tıkanması sonucu geliþen, þiddetli göðüs aðrısıyla baþlayan ve ani ölüme yol açabilen kalp krizi (enfarktüs) ortaya çıkmaktadır.

Kalp krizi yetiþkinlerdeki ani ölümün (þikâyetlerle intihar, kaza, cinayet olmayan ölüm arasında geçen sürenin 1 saatten az olduðu doðal ve beklenmedik ölümler) baþlıca nedenlerinden biridir.

3- KALP KRİZİ NEDENLERİ NELERDİR?:

 Kalp krizlerinin çoðu koroner arterlerde oluþan pıhtılar sebebiyle meydana gelir. Pıhtılar genelde ateroskleroz sonucu meydana gelen deðiþiklikler yüzünden daralmıþ koroner arterlerde oluþur. Arter duvarının içindeki aterosklerotik plak bazen çatlar ve bu da pıhtı oluþumunu tetikler.

 Koroner arterlerdeki pıhtılar kalp kasına kan ve oksijen akıþını engeller, bu da o bölgedeki kalp hücrelerinin ölümüne sebep olur. Hasar gören kalp kası kasılma yeteneðini kaybeder ve kalbin geri kalan kısmı hasar gören bu bölümün iþini de yapmak zorunda kalır.

 Koroner arter hastalıklarının ve kalp krizinin risk faktörleri genel olarak kalp damar hastalıkları risk faktörlerinin aynısıdır ve çoðu fazla kiloyla ilgilidir Bunlar:

 Cins: Erkeklerde daha sık

 Yaþ: Erkeklerde 45 yaþın üstü, kadınlarda 55 yaþın üstü

 Aile öyküsü: Birinci derecede (anne, baba, kardeþ) erkek akrabalarda 55 yaþından, birinci derecede kadın akrabalarda 65 yaþından önce kalp damar hastalıðı, kalp krizi (infarktüs) veya ani ölüm bulunması

 Sigara içiyor olmak

 Hipertansiyon (140/90 mmHg veya daha fazla veya hipertansiyon için tedavi alıyor olmak)

 İyi kolesterolün (HDL kolesterol) 40 mg/dl’den düþük olması

 Total kolesterolün 200 mg/dl’den fazla olması (kötü kolesterol olan LDL-kolesterolün 130 mg/dl’den fazla olması)

 Hareketsizlik: Haftada en az 3 gün ve günde en az 30 dakika egzersize zaman ayırmalısınız (tempolu yürüyüþ, yüzme, bisiklet, dans, bahçe iþleri vs.)
 Şeker hastalıðı (diabetes mellitus)

 Kilo: Bu konuda en deðerli kriter, vücut kitle indeksi ve bel çevresidir. Vücut kitle indeksi, kg olarak aðırlıðın, metre olarak boyun karesine bölünmesiyle elde edilir (VKİ: kg/m2). Vücut kitle indeksinin 25’in üzerinde olması veya bel çevresinin erkeklerde 102 cm, kadınlarda ise 88 cm’nin üzerinde olması, yalnızca kalp damar hastalıðı riskini artırmakla kalmayıp þeker hastalıðı, yað yüksekliði ve tansiyon yüksekliði riskini de artırmaktadır.

 Stres: uzun bir zaman sürekli strese maruz kalma, hastalıðın geliþmesini kolaylaþtırmaktadır.

 Depresyon: özellikle son yıllarda depresyon da kalp damar hastalıkları yönünden risk faktörü olarak kabul edilmeye baþlandı.

4- KALP KRİZİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

 Göðüs kafesinin orta bölgesinde birkaç dakikadan uzun süren baskı sıkıþma, aðırlık, nefes daralması,

 Huzursuzluk hissi;

 Omuzlara, boyuna veya kollara yayılan göðüs aðrısı;

 Baþ dönmesi, baygınlık, bayılma, bulantı,

 Soðuk terlemenin eþlik ettiði göðüs kafesi þikâyetleri.
Göðüs aðrısı ve nefes darlıðı kalp krizinin ilk önemli belirtisidir. Aniden baþlayan göðüs ön duvarından boyuna ve çeneye doðru yayılan, bazen omuz ve kolların iç kısmına vuran sıkıþma, baskı hissi tarzındaki aðrılar, bazen de ani baþlayan nefes darlıðı, soðuk terleme, kalp çarpıntısı kalp krizini düþündürmelidir. Kalp krizinin belirtileri karmaþık olup kiþiden kiþiye deðiþmekte ve bazen son derece deneyimli hekimleri bile yanıltmaktadır; ayrıca bazı hastalar göðüs aðrısı olmadan kalp krizi geçirmektedir. Bu nedenle þikâyetlerin kalp krizi olup olmadıðı sorusu akla geldiði an, hemen en yakın hastaneye baþvurmak hayati önem taþımaktadır.

5- KALP KRİZİNDEN KORUNMAK İÇİN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?:

 Sigara içmemeliyiz,

 Yüksek tansiyonu tedavi ve takip ettirmeliyiz,

 Yaðdan, tuzdan ve kolesterolden fakir beslenmeliyiz,

 Daha çok sebze ve meyveleri tercih etmeliyiz,

 Düzenli egzersiz yapmalıyız,

 Kilomuzu normal limitlerde tutmalıyız,

 Diyabetimiz varsa diyete uygun davranmalıyız,

 Ailemizde erken kalp hastalıðı hikayesi varsa, düzenli kontroller yaptırmalıyız.

6- KALP KRİZİ ANINDA NELER YAPILMALIDIR?:

Kalp krizi anında yapılacak ilk iþ hastanın acilen en yakın hastaneye götürülmesi saðlanmalı, bu esnada da düz bir zemine yatırılarak boynu hafif geriye yatırılmalı, çenesi sol tarafa çevrilmelidir. Eðer soðuk soðuk terliyorsa tansiyonu düþmüþ olabilir, bu durumda ayaklarını yükseðe kaldırmak gereklidir. Eðer kiþi kalp hastası ise, büyük ihtimalle yanında dilaltı tablet taþımaktadır; ceplerine veya çantasına bakarak bu tabletler bulunup hastaya verilmelidir. Buna raðmen hastada herhangi bir rahatlama görülmezse veya hastanın durumu çok kötüyse ikinci bir tablet daha verilebilir. Eðer kiþinin kalbi durmuþsa hemen kalp masajına baþlanmalı, hatta suni solunum yaptırmalıdır; bu nedenle herkesin ama özellikle yakınları kalp hastası olanların suni solunum ve kalp masajını öðrenmesi þarttır.

7- KALP KRİZİNİN TANISI VE KRİZ SONRASI TAKİP:

Kalbin iyileþme süreci esnasında hastanede kalıþ süresi, kalp krizinin yaygınlıðına baðlı olarak birkaç günden baþlayarak ayları bulan sürelere uzayabilir. Saðlıklı diyet, sigarayı bırakma, düzenli egzersiz ve kilo fazlalıklarından kurtulma gibi olumlu adımlarla olası bir baþka krizden korunulmuþ olur. Kalp krizinden sonraki iyileþme sürecinde olan bir kiþi, herhangi bir sorunla karþılaþmadan yürüyüþ yapabilir, golf oynayabilir, balık tutabilir, yüzebilir ve benzer aktivitelerde bulunabilirler ancak, kendi için doðru olan egzersiz miktarını doktoruyla görüþmeden egzersiz yapmamalıdır. Uygulanacak yaðsız rejim, özellikle et, yaðlı süt ürünleri ve doymuþ yaðlardan alınan kalorileri azaltmaya, aynı zamanda kanımızdaki kolesterolü ve öteki yaðlı maddeleri azaltarak kalp krizi riskini düþürmeye yardımcı olacak bir yemek planıdır.

KAYNAKLAR:

1- www.amerikanhastanesi.com.tr
2- www.ahmetalpman.com
3- www.acilveilkyardim.com