Kurban, lügatte; Cenâb-ı Hakk’a yaklaşmak maksadıyla kesilen hayvana verilen addır. Islahatta yani terimde ise; Yüce Allah’ın rahmetine yaklaşmak için, belli şartlara haiz, ibadet niyeti ile kesilen özel hayvandır. Kurban Bayram’ı günlerinde (ilk üç günde), böyle Allah rızası için kesilen kurbana udhiye, bunu kesmeye tadhiye denir.

Kurban kesmek, zekat ve bayram namazları gibi hicretin ikinci senesinde meşru kılınmış, meşruiyeti kitap, sünnet ve icma-ı ümmetle sabit olmuştur.
1) Kitaptan delili: Yani Kur’an’daki delili Kevser sûresidir. Bu sûrede Cenâb-ı Allah şöyle buyurmuştur: ’Rabbin için namaz kıl (Kurban Bayram’ı namazı) ve kurban kes.’ Hac sûresinin 36. âyet-i kerîmesinde mealen: ’Kurbanlık develeri de size Allah’ın şeairinden kıldık.’ buyurarak, kurban kesmenin şeair yani bu dinin bir özelliği olduğu belirtilmiştir.

2) Sünnetten delil: Hz. Âişe (r.anhâ) annemizin rivayet ettiği bir hadiste Rasûllah Efendimiz şöyle buyurmuşlardır: ’Ademoğlu kurban bayramı günü, kan akıtmaktan daha sevimli bir iş ile Yüce Allah’a yaklaşabilmiş değildir. Kanını akıttığı hayvan kıyamet günü boynuzları, ayakları ve kılları ile gelecektir. Akan kan yere düşmeden önce Allah katında yüksek bir makama erişir. O bakımdan gönül hoşnutluğu ile kurbanlarınızı kesiniz.’(1)

Hz. Enes (r.a.) şöyle buyurmuştur: ’Rasûlullah (s.a.v.), beyazı siyahından çok, boynuzlu iki koç kurban etti. Onun, ayağını hayvanın yanlarına koyduğunu, besmele çekip tekbir getirdiğini ve eliyle kestiğini gördüm.’(2), ’Hali vakti yerinde olup kurban kesmeyen namazgahımıza yaklaşmasın.’(3)

3) Kurban kesmenin meşruiyeti üzerinde bütün Müslümanlar icma etmişlerdir.

- KURBAN KİMLERE VACİPTİR?
- Bir kimseye kurban kesmenin vacip olması için,şu şartların bulunması gerekir:
1) Müslüman olmak
2) Hür olmak
3) Mukim olmak. Seferi yani yolcu olmamak: Burada şunu belirtmek istiyorum: İnsanın nefsi devamlı kötüyü, isyanı, haramı işlemeyi ister. Nefsine uyup da kendisini uyanık zannedip, sırf kurban kesmemek için yolculuğa çıkanlar şunu iyi bilmeliler ki; Allah (c.c.) kalplerin özünü bilendir. Kalpteki niyet ona gizli kalmaz. Bu davranışların hesabını, hesap çekicilerin en âdili olan Rabbimiz soracaktır.
4) Akil ve baliğ olmak
5) Zengin olmak

- ZENGİN KİME DENİR?
- Evinden giyim ve eşyasından, bineğinden yani arabasından, kısacası temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 20 miskal altın (96 gr), 200 dirhem gümüş (640 gr) veya bu değerlerde para yada mala sahip olan kimseye zengin denir. Böyle birinin kurban kesmesi vaciptir. Kurban ile zekatın nisabı aynı olmakla beraber, kurbanın nisabında malın artıcı olması (para veya ticaret malı gibi) ve üzerinden bir yıl geçmesi şartı aranmaz.

KAYNAKÇA:
1. İbn-i Mâce, TirmizÎ, Neylü’l-Evtar, c.7, s.105.
2. Ahmed bin Hanbel, Neylü’l Evtar, c.7, s.119, 121.
3. es-Sünen, İbn-i Mâce, 2/10,44.