Âlemleri kudretiyle yaratıp, rahmetiyle kuşatan, güneşi, ayı ve yıldızları da halk edip, kullarına birer ibret vesilesi kılan Allah Teâlâ’ya hamd, beşerin Efendisi Habîbi’ne de salât-u selamların en güzeli olsun.
Evvâbîn; ’evvâb’ yani ’günahından pişman olup Allah’a dönen ve istiğfar eden, itaat eden, tesbih eden’ kelimesinin çoğuludur. ’Evvâbîn Namazı’ ise ’günahından tevbe edip Allah’a dönenlerin, istiğfar edenlerin, itaat edenlerin, Cenâb-ı Hakk’ı tesbih edenlerin namazı’ manasına gelir. Rasûlullah (s.a.v.)’in birçok hadislerine konu olmuş, kılanların birçok müjdelere ulaşacakları vaat edilmiş olan bu namaz, akşam ve yatsı namazı arasında veya kuşluk vaktinde kılınır. Mevzuun iyice anlaşılması için konuyu; vakti, sayısı ve fıkhî hükmü yönleriyle ele almak gerekir. Ancak öncelikle bu namazla ilgili varit olan hadislerden bazılarını zikretmek istiyoruz:
Evvâbîn Namazıyla İlgili Hadisler
1- Akşam ile Yatsı arası olduğuna dair rivayetler:
Ebû Hureyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: ’Her kim, akşam (namazı)ndan sonra aralarında kötü (bir söz) konuşmadan altı rekât kılarsa (bu) onun için on iki senelik ibadete denk olur.’ (Tirmizî, Mevâkîtu’s-Salât, 209)
Yine Muhammed b. Ammâr b. Muhammed b. Ammâr b. Yâsir’den rivayet edildiğine göre (şöyle demiştir): Babam dedemden rivayet ettiğine göre şöyle demiştir: Ammâr b. Yâsir’in akşam (namazı)ndan sonra altı rekât namaz kıldığını gördüm. Bunun üzerine: ’Ey babacığım! Bu namaz nedir?’ dedim. (O cevaben) şöyle dedi: ’Habibim Rasûlullah (s.a.v.)’in akşam (namazı)ndan sonra altı rekât namaz kıldığını gördüm. Ve şöyle buyurdu: ’Her kim akşam (namazı)ndan sonra altı rekât namaz kılarsa, denizköpüğü kadar (çok) da olsa günahları bağışlanır.’ (Taberânî, Evsat, c.5, s.255, h.no:7245)
2- Kuşluk vaktinde olduğuna dair rivayetler:
Ebû Hureyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: ’Dostum (Rasûlullah) (s.a.v.) bana; her aydan üç gün oruç (tutmamı), uyumadan önce vitir (namazını kılmamı) ve duha namazını (kılmamı) ki -bu evvâbîn namazıdır- vasiyet etti.’ (Ahmed b. Hanbel, Müsned, c.13, s.38, h.no:7596)
Yine Zeyd ibn-i Erkam (r.a.)’dan Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdular: "Evvâbin namazı, sıcaktan deve yavrularının ayakları yandığı zaman (yani güneşin ısıtacak kadar yükseldiği vakit kılınır)." (Müslim, Salâtu’l-Müsâfirîne Ve Kasruhâ, 19)
Evvâbin Namazının Vakti:
Zikrettiğimiz rivayetlere göre evvâbîn namazı için iki vakit vardır. Biri duhâ vakti ki bu vakitte kılınan namaza meşhur olduğu üzere ’Duhâ Namazı’ denmektedir. Diğer vakit ise akşam ile yatsı arasında akşam namazının farzından sonradır. Evvâbîn namazının akşam namazından sonra ve altı rekât olarak kılınması uygulamada daha yaygındır.
Fıkhî Hükmü ve Kaç Rekât Kılınacağı:
Mezheplerin ağırlıklı görüşü, Evvâbîn namazının akşam namazından sonra altı rekât olarak kılınacağı şeklindedir. Ancak akşam namazının farzından sonra kılınan iki rekât müekket sünnetin bu namaza dâhil olup olmadığı tartışmalıdır.
Hanefî mezhebinde her iki görüş de vardır. Fakat racih olan görüş, bu iki rekâtın, altı rekâta dâhil olmadığı yönündedir. Malikîlere göre de hüküm böyledir.
Hanbelîlere göre evvâbîn dört rekâttır. İki rekât müekket sünnet ile beraber bu sayı altı olur.
Şafiî mezhebinde ise evvâbîn namazının yirmi rekât kılınacağı yönündeki rivayetlerin yanı sıra bunun altı, dört, hatta iki rekât olduğuna dair rivayetler de vardır.
Evvâbîn Namazının Hükmü:
İmam Gazâlî hazretleri ihyasında, akşam ile yatsı namazları arasında altı rekât namaz kılmanın müekket bir sünnet olduğunu söylemiştir. Ancak cumhurun görüşü, akşam namazının iki rekât olan müekket sünneti hariç evvâbîn namazının gayri müekket sünnet veya mendup olduğu yönündedir.
Özetleyecek olursak:
1. Evvâbîn namazı sünnet olan bir namazdır.
2. Bu konudaki varit olan hadisler birbirine zıt değil, bu namazın çeşitli vakitlerde kılınabileceğinin beyanı içindir.
3. Evvâbîn namazının akşamla yatsı arasında kılınacağına dair hadisler zayıf olsa da hadis ilminde bunlarla amel edilebileceğine dair hüküm vardır. Nitekim Sahâbe’den; Abdullah b. Mes’ud (r.a.), Abdullah b. Ömer (r.a.), Selmân-ı Fârisî (r.a.), İbn-i Ömer (r.a.), İbn-i Malik (r.a.) ve Ensar’dan birçok sahabe, Tâbiîn’den; Esved b. Yezîd, Osman Hindî, İbn-i Ebî Melîke, Saîd b. Cübeyr, Ebû Hâtem, Ali b. Hüseyin, Ebû Abdurrahman Ebhelî, Süfyan-ı Sevrî başta olmak dört mezhebin birçok müçtehidi (Allah hepsinden razı olsun), evvâbîn namazını akşamla yatsı arasında kılarlardı.
4. Akşam ile yatsı namazı arasında kılınan altı rekât namaza, Hanefi mezhebinin tercih edilen görüşüne göre ve Malikî mezhebine göre, akşam namazının iki rekât müekket sünneti dâhil değildir.
5. Evvâbîn namazı iki, dört, altı ve yirmi* (Hz. Âişe (r.anhâ)’nın rivayeti) rekât kılınabilir. Her iki rekâtta bir selamla kılınacağı gibi altı rekât tek selamla da kılınabilir.
6. Evvâbîn namazı hadislerde de belirtildiği üzere hem akşamla yatsı arasında hem de dûha vaktinde kılınabilir.

Selam, Hakka tabi olanların üzerine olsun…

*Âişe (r.anhâ)’nın Nebi (s.a.v.)’den rivayet ettiğine göre şöyle buyurmuştur: ’Her kim, akşam (namazın)dan sonra yirmi rekât namaz kılarsa, Allah ona cennette bir ev inşa eder.’ (Tirmizî, Mevâkîtu’s-Salât, 209)