GÜZEL AHLÂKIN ÖNEMİ
İslâm dini ahlâka büyük bir önem vermiştir. Huylar iyi de olur, kötü de olur… Dolayısıyla Ahlâk, güzel ve çirkin veya iyi ve kötü diye ikiye ayrılır. Güzel ahlâk iyi huyları benimsemek, kötü huylardan arınmaktır. İslâm dini mü’minlere iyi huylara sahip olmalarını ve kötü huylarından kaçınmalarını emretmektedir.

Güzel ahlâkı emreden âyet-i kerimelerden bazıları şöyledir:
’Muhakkak ki Allah adâleti, iyiliği ve (muhtaç olan) akrabaya yardım etmeyi emreder; haksızlıktan, fenalıktan, zulüm ve azgınlıktan men eder; iyice anlayıp tutasınız diye size böylece öğüt verir.’(Nahl: 16/90)
’Ve Sen (Rasûlüm); büyük bir ahlâk üzerindesin’ (Kalem, 68/4)
’İyilik ve takvada yardımlaşın; günah işlemekle, aşırı gitmekle yardımlaşmayın.’ (Mâide: 5/2)
’Nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir. Onu kötülüklere gömüp kirleten kimse de ziyana uğramıştır.’ (Şems: 91/9-10.)

Güzel ahlâk’a dair Efendimiz (s.a.v.)’in Mübarek lisanlarından dökülen bazı hadis-i şerifleri ise şöyledir:
’Ben ancak, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim.’ (Beyhakî, es-Sünenu’l-Kubrâ, Şehâdât 40, c.10, s.323, h.no:20782)
’İman bakımından müminlerin en kâmil olanı, ahlâk bakımından en güzel olanıdır.’ (Tirmizî, Radâ’, 11)
’Mizanda, güzel ahlâktan daha ağır bir şey yoktur.’ (Ebû Dâvûd, Edeb, 8)
’İnsanların cennete girmelerine en çok sebep olan nedir ya Rasûlullah?’ dediler. ’Allah’tan korkmak (emirlerini yerine getirip yasaklarından sakınmak) ve güzel ahlâktır.’ buyurdu. ’İnsanların cehenneme girmelerine en çok sebep olan nedir?’ suâline karşı da; ’Ağız ve avret yeridir’ cevabını verdi.’ (Tirmizî, el-Birru ve’s-Sıla, 62)
’Muhakkak ki mü’min, ah¬lâkının güzelliği sebebi île (gündüzleri) oruç tutan (ve geceleri de) Al¬lah’a ibâdetle geçiren kimsenin derecesine ulaşır." (Ebû Dâvud, Edeb, 8)
’Her kim de, (yaptığı) iyilik kendisini sevindiriyor, kötülüğü de üzüyorsa işte o kimse mü’mindir.’ (Tirmizî, Fiten, 7)
’Kıyamet gününde sizin bana en sevgili olanınız ve meclis olarak bana en yakın olanınız, ahlâkı en güzel olanınızdır.’ (Tirmizî, el-Birru ve’s-Sıla, 71)
’İnsanlara güzel ahlâkla muamele et.’ (Tirmizî, el-Birru ve’s-Sıla, 55)
’Su buzu erittiği gibi; güzel ahlâk da günahları eritir (yok eder); Sirke balı bozduğu gibi, kötü ahlâk da ameli bozar.’ (Taberânî, Kebîr, c.5, s.219, h.no:10626)
Nevvâs b. Sem’ân (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.)’e birr (iyilik) ve ism (günah) hakkında sordum. Şöyle buyurdu: ’İyilik, ahlâkın güzelliğidir. Günah ise, göğsünde (yani kalbinde günah olabilmesi bakımından sıkıntı ve) tereddüt uyandıran ve başka¬larının ona muttali olmasından (bilmesinden) hoşlanmadığın şeydir.’ (Müslim, el-Birru Ve’s-Sılatu Ve’l-Âdâbu, 5)
Âyet ve hadislerden de görüldüğü gibi, güzel ahlâkın önemi ve fazileti anlaşılmaktadır. Mü’min kişi iyi ahlâk sahibi olmaya gayret sarf etmeli, kötü huylardan, alışkanlıklardan son derece sakınmalı, kötü ahlâklı değil; iyi ahlâklı olmalıdır. İnsanların toplum içerisindeki davranışlarını ve birbirleriyle ilişkilerini düzenlemek gayesiyle ortaya konulan hükümlere de ahlâk denir. İslâm ahlâkının temelinde vahiy vardır.
Ahlâk ile birlikte ele alınması gereken bir kavram da ’edeb’tir. Edeb; nezâket, incelik ve usluluktur. Kul başta kendisini yaratan Rabbine, vesîle-i necâtımız olan Habîb-i Kibriyâ Efendimize ve sevdiklerine karşı derin bir edeb, saygı, hürmet ve sevgi içinde olmalıdır. Bununla beraber edeb insanlara karşı sözü ve hareketi ile yumuşak bir muâmele ve güzel bir tavır üzere olmaktır. Bütün hatalı davranışlardan kendisiyle korunulan şeyleri bilmektir. Âriflerin deyimi ile edeb, dinin tespit ve tayin ettiği ahlâkî sınırları korumak ve saygı gösterilmesi gereken yola girmektir. Bu ise insanın gönlünde yer etmiş olan güzel ahlâktan ibarettir.
Rabbimiz bizleri razı olduğu ahlâk ve edebe kavuştursun. Âmin.