YÜCE BİR MAKAMA YÜKSELTİLEN
HZ. İDRİS (a.s)

Allah’ın selâmı âlemlerin fahri Efendimiz (s.a.v.)’e ve nur nebilerin silsilesinin ikincisi olan Hz. İdris (a.s)’a olsun. Rabbimize şükürler olsun ki, bizleri doğru yola yönlendirecek peygamberler göndermiş ve bizlere, onlara imanı ve sevgiyi bahşetmiştir.
Hz. Âdem (a.s.)’in vefatından sonra, riyasetin Hz. Âdem (a.s)’ın oğlu Hz. Şit (a.s)’a geçtiği ve onun peygamber olarak görevlendirildiği bildirilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.v.)’den de, Allah’ın Hz. Şît (a.s)’a vahyettiği ve ona 50 sahife gönderdiği nakledilmiştir. (Taberî, Tarih, I/76; İbn Kesir, el-Bidâye, I/99). Ancak Kur’ân-ı Kerim’de Hz. Şit (a.s) hakkında bilgi verilmemiştir. Kur’ân-ı Kerim’de ismi zikredilen Hz. İdris (a.s.), müfessirlerin ekseriyetine göre Hz. Nuh (a.s.)’ın babasının dedesidir; ancak Hz. Nuh’un dedesi olduğu da söylenmiştir. Şit (a.s)’ın torunlarındandır. Kâbil soyundan bir cemaate peygamber olarak gönderilmiştir. Maddeten ve mânen çok bozulmuş olan bu kavim Hz. Şit (a.s.)’ın gösterdiği yoldan ayrılmışlar, kulluk vazifesini terk etmişlerdi. Her türlü haram ve kötülüğü, helâl sayarak işliyorlardı. Hak yolundan ayrılan bu kavme Cenâb-ı Hak, İdris (a.s.)’ı rahmetinin nişanesi olarak uyarıcı olarak göndermiştir. İdris (a.s.)’ın ismi Kur’an’da iki kere geçer. Cenâb-ı Hak, dört âyette onunla ilgili bizlere bilgiler vermiştir. Bu âyetlerde şöyle buyrulur: ’Kitap’ta İdris’e dair söylediklerimizi de hatırla! Şüphesiz İdris, özü-sözü doğru/sıddîk bir peygamberdi. Biz onu yüce bir makama yükselttik.’ (Meryem suresi, 19/56-57.) ’İsmail, İdris ve Zülkifl hakkında anlattığımızı da hatırla! Onların her biri, sabredenlerdendi. Biz de onları rahmetimize gark ettik. Onlar gerçekten salihlerdendi.’ (Enbiyâ suresi, 21/85-86.) Kur’ân-ı Kerim’de Hz. İdris (a.s.) hakkında verilen bilgi bunlardan ibarettir. Görüldüğü gibi adının geçtiği ilk yerde onun dosdoğru bir insan ve bir peygamber olduğu hatırlatılmakta, ayrıca Cenâb-ı Hak tarafından yüce bir makama çıkarıldığı vurgulanmaktadır. Son iki âyette ise, onun sabredenlerden, Allah’ın rahmetine dâhil edilenlerden ve salih kullardan olduğu bildirilmektedir. Bu âyetlerin tefsirinde müfessirler, İdris (a.s.)’ın yükseltildiği bildirilen ’mekânen aliyyen/yüce bir mekân’ tabiri üzerinde durmuşlar, bunun manevî bir mertebe olabileceği ihtimâline işaret ederek, bu ifadeden, Cenâb-ı Hakk’ın Hz. İdris’e peygamberlik bahşetmesi ve ona otuz sahife/suhuf indirmesinin kastedildiğini söylemişlerdir.
Peygamberimiz Efendimiz (s.a.v.) hakkında da, ’Biz senin şânını yücelttik.’ (İnşirah suresi, 94/4) buyrulması, bu ihtimali kuvvetlendirici bir delil olarak zikretmişlerdir. Bu arada, ’yüce bir mekân’ ifadesine ikinci bir anlam verilmiş, bu tabir ile Allah Teâlâ’nın, Hz. İdris’i semâya çıkardığının kastedildiği söylenmiştir. Bu ikinci ihtimal doğrultusunda, onun çıkarıldığı dördüncü kat semâda hâlen yaşamakta olduğunu ileri sürenler olmuştur. Yine, onun altıncı kat veya yedinci kat semâda olduğunu kabul edenler vardır. Hasen-i Basrî’ye nisbet edilen bir görüşe göre ise, yüce mekândan maksat Cennettir ve İdris (a.s.) oraya konulmuştur. (İbn Kesir, Tefsir, IV/466; el-Bidaye, I/100) Manevî tekâmülün zirvesi olan peygamberler, maddî tekâmülde de beşeriyete öncü olmuşlardır. Hz. Âdem (a.s.)’ın ziraatta, Hz. İdris (a.s.)’ın terzilikte olduğu gibi. Velhâsıl Hz. İdris (a.s); ilk defa yazı yazan, ilk defa kalem kullanan, ilk defa elbise dikip giyen kimsedir; rivayete göre ondan evvel insanlar hayvan derileri giymekle iktifa ediyorlardı.
İdris (a.s.)’ın üç yüz altmış sene ömür sürdüğü söylenmektedir. Sıdkı, doğruluğu ve faziletiyle Kur’ân-ı Kerim’de methedilmiştir. Yüce bir mekâna yükseltilmiştir. Sabırda âbideleşenlerdendir ve rahmet-i ilâhîye mazhar olmuştur.
Rabbim, yüce makam sahibi İdris (a.s)’a bizleri komşu eyleyip, ’Kitap’ta İdris’i de an’ âyetine mazhar eylesin. Sevgisiyle hemhal olmayı bizlere lütfetsin.

Kaynaklar:
1. Peygamberler Tarihi, Asım KÖKSAL
2. Nebiler Silsilesi, Osman Nuri TOPBAŞ
3. İslâmî Kaynaklara göre Peygamberler Tarihi,
Doç. Dr. Abdullah AYDEMİR
4. Peygamberler Tarihi, Muhammed Ali SABUNÎ
5. Peygamberler Tarihi, Prof. Dr. İsmail YİĞİT
6. Şamil İslâm Ansiklopedisi