İç düzen ile ilgili kavramlar

Ayet; Kanıt, işaret, anlamlarına gelir. Sureleri oluşturan bir veya bir kaç cümleden oluşan bölümlere denir. Bir sayfadan oluşan ayetler olabildiği gibi tek bir harften oluşan ayetler de vardır. Kur’ân-ı Kerim’de toplam 6236 ayet bulunmaktadır.

Sure; Kur’ân-ı Kerim’in değişik sayıdaki ayetlerinden oluşan bölümlerine sure denir. Kur’ân-ı Kerim’de toplam 114 sure bulunmaktadır. En kısa sure üç ayetten oluşan Kevser suresi, en uzunu sure ise 286 ayetten oluşan Bakara suresidir. Mushaf sırasında ilk sure Fatiha, son sure ise Nas suresidir. Tevbe suresi dışındaki her bir sure başında Besmele bulunmaktadır. Mekke’de indirilen surelere ’Mekkî’, Medine’de indirilenlere ise ’Medenî’ sure denir.

Cüz; Kur’an’ın her yirmi sayfasına bir ’cüz’ denilmektedir ve Kur’ân-ı Kerim’de toplam 30 cüz bulunmaktadır.

Hizb; Bir cüzün beş sahifelik bölümlerine verilen addır.

Mushaf; İki kapak arasına toplanmış sayfalar demektir. Kur’ân-ı Kerim’in isimlerinden biridir.

Okunması ile ilgili kavramlar

Tecvit (tecvîd): Kur’ân-ı Kerim’i en güzel bir biçimde okumakla ilgili kurallar bütününe denir. Tecvit başlı başına bir ilim haline gelmiştir. Bu ilmin amacı, Kur’an’ı en güzel şekilde okumayı sağlamaktır.

Mukabele: Karşılıklı okumak anlamına gelir. İlk mukabele Peygamberimiz (s.a.s) ile Cebrail (a.s.) arasında gerçekleşmiştir. Efendimiz (s.a.s.) ile Cebrail (a.s.) her yıl Ramazan ayında, o zamana kadar inmiş bulunan Kur’ân-ı Kerim ayetlerini karşılıklı okurlardı.

Hatim: Kur’ân-ı Kerim’i metinden veya ezberden baştan sona okumaktır.

Hafızlık: Kur’ân-ı Kerim’in bütün ayetlerini ezberlemektir. Kur’an’ı ezbere bilen kimselere ’hâfız’ denir. Kur’an ayetlerinin ilk indiği günden bu yana her devirde Kur’an’ı ezberleyenler daima var olmuştur. Böylece onun unutulup kaybolmasının önüne geçilmiştir.

Anlaşılması ile ilgili kavramlar

Meal: Meal Kur’an ayetlerinin anlamını aslıyla aynı değil, fakat aslına yakın olarak ifade etmektir. Kur’ân-ı Kerim’in aslıyla aynısını başka bir dile bütün dilsel özellikleriyle çevirmeye tercüme denir ki, Kur’an’ın tercümesi mümkün değildir. Bu yüzden Kur’an tercümesi çalışmalarına meal denir.

Tefsir: Bir manayı açığa çıkarmak, bir şeyi yorumlamak demek olup terim olarak ise; Sahasında ehliyet ve liyakat sahibi alimlerin Kur’ân-ı Kerim’i açıklanması ve yorumlanmasıdır. Tefsir ilmiyle iştigal eden uzmanlara ise Müfessir denir