İnsanoğlu, tarih boyunca a?ız bakımına hep önem vermiştir. Di?lerini süsleyerek takı takan kavimler bile olmu?tur. Maya’lar, di?lerinin üzerine elmas ve yakuttan ta?lar yerle?tirirlerdi. İnka’lar di? tedavisine ve di? çekimine yönelik aletler geli?tirdiler. Çinli soylular altın ve gümü?ten kürdanlar kullanırlardı. Halen günümüzde de kullandı?ımız gümü? amalgam dolguyu 659 yılında Çinliler ke?fetmi?tir.

İslamiyet de a?ız bakımına çok önem vermi?tir.
Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) ümmetine misvak kullanmayı göstermi? ve misvak kullanmayı önemle tavsiye etmi?tir. Bir hadisi ?eriflerinde: ’E?er zor gelece?inden korkmasaydım, her namazda misvak kullanmayı ümmetime emrederdim’ buyurmu?lardır. (Buharî ve Müslim )

Misvak, Erak a?acının dalından ve kökünden elde edilir. Uzun lifleri vardır. Di?lere zarar vermeden temizler. Ayrıca di?etlerini de tahri? etmez. A?ızda fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak pek çok faydası vardır. Fiziksel temizlik hepimizin bildi?i gibi di?ler üzerine tutunmu? mikropları yani bakteri plaklarını di?ler üzerinden uzakla?tırmasıyla olur. Bizler di?lerimizi misvaklamayı bıraktı?ımız andan itibaren di?ler üzerinde pelikil dedi?imiz bir tabaka olu?ur.

Bu tabaka bakterilerin di? yüzeyine daha iyi tutunmasını kolayla?tırır. Bu tabakanın ve yüzeyine tutunmu? bakterilerin sık sık uzakla?tırılması gerekir. Daha önceki yazımızda a?ız ortamında bulunan mikrop sayısının en az seviyede tutulması gerekti?inden bahsetmi?tik. Bunun ön ?artı da di?lerimizi sık sık fırçalamak veya misvaklamaktan geçer.

Misvak kullanım kolaylı?ı yönünden de bizim için çok önemlidir. Her yerde her ortamda di?lerimizi fırçalayamıyoruz. Misvak özellikle di?eti kenarındaki bakteri pla?ını di?etine zarar vermeden kaldırır. Mevcut di?eti iltihaplarını iyile?tirdi?i gibi di?etine masaj yaparak kan dola?ımını düzenler ve di?etini kuvvetlendirir. Hz. Rasûlullah (s.a.v)’in ?u hadisi bize çok güzel ı?ık tutar:

’Misvak kullanınız. Çünkü o, a?zı temizler ve Allah’ın (c.c) rızasına vesile olur.’ (Buharî)

Di?ler üzerinde meydana gelen renkle?meyi de yine misvakla önleyebiliriz.

Çay, kahve ve sigara lekeleri di?lerimizin sararmasına ve kötü görünmesine neden olur. Sigara lekelerini çıkartmak için sert kıllı di? fırçalarıyla di?lerinin üzerine a?ırı kuvvet uygulayarak di?lerini fırçalayan ve di?lerinin a?ınarak zarar görmesine neden olan insanlar vardır. Bu ki?ilere naçizane tavsiyemiz misvak kullanmalarıdır. Ayrıca bu ?ekil fırçalama özellikle di?ler arasını dolduran di?etlerinin parçalanmasına ve telafisi mümkün olmayan defektlere sebebiyet verir. Misvak kullanırken ne kadar kuvvet uygularsanız uygulayın di?lerinize zarar veremezsiniz. Çünkü misvak’ın lifleri do?al bir malzemedir.

Yapılan bilimsel çalı?malarda misvak içinde bazı kimyasal ajanlara rastlanmı?tır. Bunların ba?ında di? macunlarında da kullanılan Fluor gelir. Fluor di?in yapısına girerek di?i çürü?e kar?ı daha dirençli hale getirir. Burada bunu nasıl yaptı?ını uzun uzun anlatmayaca?ım. Avrupa’nın pilot bölgesi olarak seçilen bazı ?ehirlerinde ve Amerika’da ?ehir ?ebeke suyuna Fluor katılmaktadır.

Fluor içme suyuyla yüzeysel olarak di?e nüfus etti?i gibi, sistemik olarak da te?ekkül etmekte olan di?lerin yapısına katılarak yeni olu?an di?leri çürü?e kar?ı kuvvetlendirmektedir. Yeni yeti?en genç nesilde %85 oranında çürük azaldı?ı tespit edilmi?tir. Misvakın ayrıca antimikrobik bir etkiye sahip oldu?u da tespit edilmi?tir. Bu, a?ız ortamındaki bakteri sayısının azaltılmasında önemli bir etkendir. Misvak kullanıldıktan bir müddet sonra üzerindeki mikropların öldü?ü gözlenmi?tir. Misvak hakkında bazı literatürlerde suyla yıkandı?ında mikropları öldürücü etkisi vardır denilmi?tir. Basit bir deneyle bu kolayca görülebilir.

Misvakı kullandı?ımızda kötü bir koku hissederiz. Bu bakteri kokusudur ve yarım saat sonra bu koku yerini do?al misvak kokusuna bırakır. Aynı i?lemi di? fırçasında yaptı?ımızda bu kokunun de?i?medi?ini, bakterinin hayatiyetini devam ettirdi?ini görürüz. Her yönüyle misvak bir temizlik aracıdır ve insanın fıtratına çok uygundur.

Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) her fırsatta misvak kullanmı? ve ümmetine sünnet olarak bırakmı?, ’Misvakla di?lerinizi temizlemeden, sarı di?li olarak huzuruma neden geliyorsunuz? Misvak kullanın.’ buyurmu?tur. (Bezzar ve Beyhakî)

Misva?ı sadece di?lerimizin dı? yüzeyine de?il iç kısımlarına, çi?neyici yüzeylere de uygulamalıyız. Abdestten önce, namaza ba?larken, yatmadan önce, uykudan kalkınca, teheccüde kalktı?ımızda, yemekten önce ve sonra, Kur’an okumaya ba?lamadan önce, a?ız kokusu bozuldu?unda, eve girince Hz. Rasûlullah (s.a.v) hep misvak kullanmı?tır.

Misvakta dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de; misvakı düzgün bir ?ekilde açabilmektir. Misvakın fırça vazifesi gören kısmı 1,5 – 2 cm civarında olmalıdır. E?er misvakın lifleri iyi açılmazsa, misvak vazifesini güzelce îfa edemeyebilir. İyi bir misvak ancak taze olanından olur. Tazesini kokusundan da bilebiliriz. Bu koku misvakın kendi kokusu ise tercih edilmelidir. Çok kuru ve odunsu kokulu olanlar bayatlamı?tır. Bayat olanların lifleri çok çabuk dökülür. Sünnet üzere gayet taze, düz ve en az 15-20 cm uzunlu?unda bir misvak seçmeli ve onu sürekli temiz tutmalıyız.

Misvakın maddî faydalarının yanında pek çok manevî faydaları da vardır. Sünnet sevabı bu faydalardan bir tanesidir. Yine misvak, Rasûlullah (s.a.v)’in sevgisini celb eder. Ahirette ?efaatına vesiledir. Güzel fasih konu?mamızı sa?lar. Balgamı giderir. Ölüm anında Kelime-i Şehadeti hatırlatır.

Allah (c.c)’ı ve Peygamber Efendimizi (s.a.v) hatırlamamızı sa?lar. Bütün bunların yanında misvakın daha bizim bilmedi?imiz nice hikmetleri vardır.
Misvak kullanımında de?inmek istedi?imiz bir husus vardır. Namaz kılmaya ba?larken misvak kullandı?ı takdirde di? veya di?etleri kanayan karde?lerimiz, abdestlerinin bozulaca?ı endi?esiyle namazdan önce misvak kullanmayı tercih etmiyorlar. Oysa Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) bir hadisi ?eriflerinde: ’Misvak kullanarak kılınan namazın fazileti, misvak kullanmadan kılınan namazdan yetmi? kat fazladır.’ (Ter?ib, c.1 s.250) buyurmu?lardır.

Sa?lıklı di? ve di?eti misvak kullanıldı?ında kanamaz. E?er kanıyorsa bir rahatsızlık var demektir. Sa?lıklı di?eti açık pembe renkte ve yüzeyi portakal kabu?u gibi pütürlüdür. Di?ler arasını tam olarak doldurmu?tur ve di?e sıkıca tutunmu?tur. Misvak çok sert bir ?ekilde sürülse bile kolay kolay kanamaz. Misvak kullanmakla veya sert bir yiyecek yendi?inde (elma v.s) di? etleri kanıyorsa, di?etleri iltihaplı (gingivitis) demektir. Bir di? hekimine gidip kolayca tedavi ettirebilir.

Böyle rahatsızlı?ı olanların genelde a?ız kokusu ?ikayetleri de vardır. Bu tedavilerini yaptırıp, Rasûlullah (s.a.v)’in bir sünnetini daha hayata geçirebilirler. İ?aret edilmesi gereken önemli bir nokta da günde bir defa yatmadan önce di? ipi kullanmanın gereklili?idir. Görülecektir ki di?ler arası bölge tam olarak temizlenmemi?. Genelde çürük olu?umu di?ler arası bölgelerde ba?lar. Bunu en iyi önlemenin yolu di? ipi kullanmaktır.

Misvak konusunda ki di?er bilgiler için Abdullah Faruki El-Müceddidi Hoca Efendi’nin Zahirî ve Batınî Edebler adlı eserine müracaat edilebilir.
Daha ba?ka konularda bulu?mak dile?iyle.