Ağız sa?lı?ı denince dişlerimiz ve di?lerimizin bakımını, di? fırçalamayı anımsarız. Oysa a?ız ortamı sadece di?lerden ibaret de?ildir. Dudaklar, yanaklar, dil, di?eti, tükürük v.s tüm a?ız bo?lu?u bizi ilgilendirir.

Hastalıktan ve sa?lıktan söz ediyorsak mutlaka mikroptan da söz etmemiz gerekmektedir. Mikrop; a?ız ortamında, tükürük içinde, di?lerimiz üzerinde az veya çok bulunur. Sadece yeni do?anda a?ız ortamı sterildir. İlk kez anne sütü ile a?ızda mikrop görülmeye ba?lar ve ki?inin beslenme alı?kanlı?ına, a?ız bakımına ba?lı olarak belirli bir a?ız florası olu?ur. Bu flora ki?iyi rahatsız etmeyecek seviyededir. Ne zaman a?ız ortamında mikrop sayısı artmaya ba?lar veya sistemik bir hastalık devreye girer. Vitamin eksikli?i vücutta hormonal de?i?iklikler, fiziksel ve ruhsal dü?künlük gibi durumlarda a?ız hijyeni olumsuz yönde etkilenir, rahatsızlıklar ba?lar.

Bu rahatsızlıkların en ba?ında gelen di? çürü?ünün nasıl olu?tu?unu kısaca açıklayalım. Bu konudaki bilgimiz bizim alaca?ımız önlemleri ve eksiklerimizin neler oldu?unu çok çabuk fark edip gere?ini yapmamızı sa?layacaktır.

Di? çürü?ünün etkeni bakterilerdir. Bakteriler di? üzerinde tutunur, ço?alır ve di?i çürütecek kadar bir süre orada kalırlarsa di? çürür. Bu zinciri kırmak lazımdır. A?ız florasında mutlaka bakteri vardır. Bunu sıfıra indirmek mümkün de?ildir. Di? fırçalamayı bıraktı?ımız andan itibaren di? yüzeyine tutunmaya ba?larlar. Daha çok da di?in di? etiyle birle?ti?i kenarlarda bulunurlar. Bu durumda yapmamız gereken ço?almalarını ve uzun süre di? yüzeyinde kalmalarını engellemek olmalıdır. Bu ise düzenli ve etkili di? fırçalamak ve di? fırçasının ula?amadı?ı ara yüzleri di? ipiyle temizlemekle olur.

Di? ipini daha çok sosyo-kültürel düzeyi yükselmi? insanlarımıza kullandırabiliyoruz. Aslen di? ipini kullanmaya her bireyin dikkat etmesi gerekmektedir. Di? çürü?üyle birlikte en çok kar?ıla?tı?ımız bir di?er ?ikayet di?eti hastalıklarıdır. Di? eti kanaması di? eti çekilmesi ve bunlarla birlikte seyreden a?ız kokusu.

Yukarıda da bahsetti?imiz gibi mikroplar a?ız içinde di?in di?etiyle birle?ti?i kenarlara birikerek buralara tutunan yemek artıklarıyla beslenip di?i çürütme e?ilimindedir. Vücut bir savunma mekanizması olarak tükürük içindeki Ca (kalsiyum)’u bakteri pla?ı üzerine çökelterek di?i çürütmesini engeller, ve tartara dönü?türür. Olu?an tartar yani di? ta?ı hemen di?eti kenarında olu?tu?u için di?etini tahri? eder ve di?etinin iltihaplanmasına neden olur.

Di?eti bazen kırmızı parlak bir renk alır ve büyür. Bazen de doku kendisini korumak için tartardan uza?a do?ru çekilmeye ba?lar. Özellikle ilk durumda a?ız kokusu çok belirgindir. Burada yapılması gereken yine ciddi bir a?ız bakımı ve bakteri pla?ını daha olu?madan engellemektir. Çok ileri safhalara ula?mamı? di? eti hastalıkları basit bir tedavi ile hemen iyile?tirilebilir.

A?ız hijyenini iyile?tirmeye yönelik a?ız gargaraları mevcuttur. Hastanın beslenme alı?kanlı?ını düzeltmekte çok önemlidir. Özellikle karbonhidratlı besinlerde ?iddetle kaçınmak gerekir. Bunların ba?ında bu?day unundan yapılmı? gıdalar gelir. Pasta, börek, kurabiye, kek, kraker, bisküvi vs. Bu besinler hem mikrobun birincil besin kayna?ıdır hem de di?e tutunmaları kolaydır. A?ız içindeki tükürük bunları di?ten uzakla?tırmaya yeterli olmaz.

Çünkü di?e çok iyi tutunurlar. Ayrıca ara ö?ün oldukları için tüketildikten sonra a?ızda kalma süreleri çok uzundur. Bunların tüketimini mümkün oldu?unca azaltmak di? fırçalama adedini en az günde 3 defa olmak üzere alı?kanlık haline getirmemiz gerekir.

Gece yatmadan önce di? fırçalamamız NİÇİN gerekir?
Gece uyku esnasında vücut metabolizması yava?lar, tükürük akı? hızı azalır ve temizleme kabiliyeti hemen hemen hiç yoktur. Di?ler fırçalanmadan yatılırsa di? yüzeyindeki bakterilerin besin artıkları ile beslenip ço?alması ve asit üreterek di?leri çürütmesi için en ideal ortam hazırlanmı? olur. Birde yatmadan önce tatlı türü bir ?eyler yenmi?, asitli içecekler tüketilmi? ise risk daha da yükselmi?tir. İnsanımızın genel beslenme ve tüketim alı?kanlı?ında ak?am yeme?inden sonra mutlak bir ?eyler yenir, içilir.

Dolayısıyla yatmadan önce di?leri fırçalamak mutlaka gerekir. Özellikle evli çiftler için bu durum kaçınılmazdır. Di? fırçalama alı?kanlı?ı özellikle çocuklara ve genç nesle mutlaka edindirilmelidir. Çocuklara bu alı?kanlık direkt “di?ini fırçala” tarzında de?il de onun görece?i ?ekilde di?lerimizi fırçalamalı ve onu bu hususta özendirmeliyiz. Çocuk di? fırçalamayı ana ve babayı taklit ederek kendi iste?iyle yapmaya ba?lamalıdır.

A?ız sa?lı?ı konusunda dikkat edilmesi gereken bir di?er husus sigara kullanımıdır. Sigaranın sa?lımıza verdi?i zararlarını burada uzun uzun anlatacak de?ilim. A?ız sa?lı?ını ne derecede olumsuz etkiledi?i hemen hemen herkesin malumudur. Kötü bir a?ız kokusunun yanında di?lerde ve di? etlerinde renkle?me yaparak estetik yönden görünümü çok olumsuz etkilemektedir.

Ayrıca a?ız florasında sayısız mikrop artı?ına sebep olur. E?i sigara içti?i için sigaraya ba?layan bir çok bayan vardır. Kötü a?ız kokusunun toplum hayatımızda da çok önemli olumsuz etkileri vardır. Özellikle sigara içmeyen insanların antipati duymalarına, mesafeli yakla?malarına neden olur. Bu bir tebli?ci için çok olumsuz bir durumdur. Gerek sigaradan gerekse çürük di? veya hastalıklı di? etinden kaynaklanan a?ız kokusu aile içinde e?ler arasında kavgaya hatta ayrılı?a kadar giden sorunların ba?langıcı olabilmektedir. Kötü a?ız kokusu bo?anma nedenlerindendir.

Toplumda örnek insanlar olarak a?ız hijyenini en üst düzeyde tutmak bizim görevimizdir. Bu konu ile ilgili olan islamî bir ö?reti olan misvak ilgili ara?tırmamızı müstakil bir yazımızda sizlere sunaca?ız.