Genel Yapı

Bir bilgisayarın en popüler ve en önemli parçası işlemcidir. Kısaca CPU (Central Processing Unit / Merkezi İşlem Birimi) olarak anılan işlemciler, adından da anlaşılacağı üzere bir bilgisayardaki işlemleri yürüten ve sonuçları gerekli yerlere gönderen elemandır.

1971 yılında Intel firmasının ilk defa binlerce transistörü bir silikon çip üzerinde birleştirmesiyle bilgisayar çağında devrim gerçekleştirilmiş oldu. Bu şekilde daha önce sadece büyük şirketlerin ve üniversitelerin kullanabildiği bilgisayarlar iyice küçüldü ve evlere girmeye başladı.

Mikroişlemciler, açma kapama anahtarı gibi çalışan milyonlarca transistörden oluşmaktadır. Bu anahtarların programlanma durumuna göre elektrik sinyalleri bunların üzerinden akar. Bu sinyaller, bilgisayarın yaptığı tüm işleri toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel matematiksel işlemlere indirir. İşlemci de bu işlemleri en basit sayma sistemi olan ikilik düzen yani sadece 0 ve 1 sayılarını kullanarak yapar.

Bu sayı grupları üzerinde işlem yapmak için işlemci içerisinde bir takım komut listesinden ibaret bir program mevcuttur. Bu komutlar işlemciye iki sayının çıkarılması, toplanması yönünde emir verebildiği gibi klavyeden girilen tercihlere göre bir takım komut satırını atlayıp (şartlı dallanma - conditional branch) diğer komut satırlarını icra etmeye devam edebilir. Yani klavyeden bir soru karşısında gireceğimiz ’E? (evet) veya ’H? (hayır) ifadelerine göre program belirli komut satırlarını icra eder veya etmez. Temel olarak, mikroişlemcinin yaptığı iş, bitler üzerinde işlem yapmak üzere komutları çalıştırmaktır.

Üniteler

İşlemci üzerinde komutları icra etme işini uygulama ünitesi (execution unit) ya da fonksiyon ünitesi (function unit) adı verilen üniteler gerçekleştirir. Modern işlemcilerde değişik komut türlerini işletmek üzere birden fazla fonksiyon ünitesi bulunur. Çoğunlukla aritmetik/mantıksal ünite (arithmetic/logic unit) olarak da anılan tamsayı (integer) üniteleri tam sayılar ile ilgili işlemleri yapar. Kayan nokta ünitesi (FPU-Floating Point Unit) ise 5,21 gibi küsuratlı sayılarla ilgili işlemleri yapar. Bir mikroişlemcide ne kadar fazla fonksiyon ünitesi varsa aynı anda çalışabilecek komut sayısı da o kadar artar.

Register seti

Registerler, işlem anında bir program tarafından kullanılmakta olan sayıların saklandığı geçici hafıza hücreleridir. Farklı komut ve register setlerine sahip olan işlemciler birbirlerinin yazılımlarını çalıştıramazlar.

Cache

Cache, çalışmakta olan bir programa ait komutların geçici olarak saklandığı bir hafızadır. Cache hafızalar, işlemcinin komutları daha hızlı yüklemesini sağlayan yüksek hızlı hafızalardır. Cache hafızlar, Level 1 (L1) ve Level 2 (L2) olmak üzere ikiye ayrılırlar. İşlemci ihtiyaç duyduğu komutu ilk önce L1 cache hafızada arar. Eğer işlemcinin aradığı komut burada yoksa L2 cache hafızaya bakılır. Eğer burada da yoksa (cache miss durumu) sırayla, RAM ve HDD üzerindeki sanal hafıza üzerinde arar. L1 cache hafıza bunlar içerisinde en hızlı olanıdır ve genellikle işlemcinin üzerine imal edilir. L2 cache hafıza ise L1 e göre daha yavaş olmasına rağmen gene de hızı çok yüksektir. Bir kısım işlemcilerde (Celeronların ilk nesillerinde olduğu gibi) L2 cache hafıza bulmayabilmektedir. Bu durumda L1 cache hafızaya sığmayan komutlar L2 olmadığı için direkt olarak daha yavaş olan RAM’a yazılmakta ve işlemcinin performansı düşmektedir. L2 cache hafıza genelde işlemcinin yakınındaki yüksek hızlı hafıza çiplerinden oluşur. Bazı yeni işlemcilerde (Celeron 300A ve sonrası gibi) L2 cache hafıza işlemcinin içine monte edilmiş ve daha hızlı erişim sağlanmıştır.

Bilgisayarıma Virüs Bulaşmışsa Ne Yapmam Gerekir? Bilgisayarınızda virüs olup olmadığını nasıl anlarsınız?

Şu belirtilere dikkat edin:

? Bilgisayar kapanıyor. Bu durum, bilmediğiniz bir işlemin yürütüldüğü anlamına gelebilir.

? Modem çok yoğun çalışıyor. Harici bir modeminiz varsa, bilgisayarı etkin olarak kullanmadığınız zamanlarda dahi ışıkların yoğun bir biçimde (sanki karşıdan dosya yükleniyormuş gibi) yanıp söndüğünü görebilirsiniz. Bilgisayarınıza korsan bir yazılım yükleniyor olabilir.

? Bilgisayar normal biçimde çalışmıyor. Uygulamaların doğru biçimde çalışıp çalışmadığına veya dosyalardaki içeriğin bozuk görünüp görünmediğine bakın.

Bilgisayarınıza virüs bulaşmışsa ne yapmanız gerekir?

Acilen aşağıdaki adımları uygulayın:
? Virüse karşı koruma yazılımını aldığınız satıcının Web sitesinden en son ’virüs kayıt dosyası’nı edinin. Koruma yazılımı satıcıları yeni çıkan her virüse karşı koruyucu olarak çeşitli güncellemeler yayımlarlar. Bunların uygulama yönergelerini okuyun.

? Koruma yazılımınızı çalıştırın. Yazılım, virüs bulaşmış olan dosyaları otomatik olarak bulacak ve virüsü bir dosyadan kaldıramıyorsa o dosyayı silmenizi isteyecektir (Her hafta verilerinizin bir yedeğini almayı UNUTMAYIN! Bkz.: Belirli Aralıklarla Güvenliği Gözden Geçirme denetim listesi.)

? Virüs bulaştırmış olabileceğiniz kişilere durumu haber verin. Virüsü sisteminizden temizledikten sonra, ortak dosya kullandığınız kişilere, onların sistemlerine de virüs bulaşmış olabileceğini bildirin.