KAZA-İ HACETLE İLGİLİ UMUMİ ADAB
Helaya besmele çekilerek sol ayağıyla girmeli, çıkarken de sağ ayağıyla çıkmalıdır.
Kaza-i hacet esnasında güneşe, aya, kıbleye karşı önünü dönmemeli ve bunlara arkasını da çevirmemelidir. Ancak kapalı bina içerisinde olursa zarar vermez, fakat bina içerisinde de bunlara dönmemek daha uygun olur.
Meyve veren ve gölge vazifesi gören ağaçların altına, insanların oturacağı, geçeceği yerlere, durgun sulara def-i hacet yapılmamalıdır.
Başı açık helaya girmemelidir.
Ezan okunurken def-i hacet yapmamaya dikkat etmelidir. Eğer def-i hacete başlamışken ezan okunursa, müezzin takip edilmez.
Def-i hacet esnasında sol tarafa meyletmelidir. Sol el, çenenin altında olmalıdır. Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in iki elini, iki yanağına destek yaptığı, bazen de kollarını birbirine doladığı zikredilir. Bütün bu davranışlar, edeb mahallinin görülmesine engel teşkil eder.
Def-i hacet esnasında edeb mahalline bakmak unutkanlığa ve basur hastalığına sebep olmaktadır.
Helada sağa sola bakmak ve sümkürmek kerih görülmüştür. Böyle mahallerin temizliğine son derece itina gösterilmelidir.
Tamamen çıplak olarak def-i hacet yapılmamalıdır.
Gerek büyük, gerekse küçük abdest üzerine tükürülmemelidir.
TUVALETTEN ÖNCE OKUNACAK DUA
Helaya girerken hadis-i şerîfte zikredilen şu duayı okumalıdır:
Zeyd b. Erkâm (r.a.)’den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: ’Muhakkak şu abdest bozulan yerler, (cin ve şeytanların) bulunduğu yer(-ler)dir. Şu halde biriniz, helâya g(irmek iste)diği zaman: ’Allâhumme innî eûzu bike mine’l-hubusi ve’l-habâisi/Allah’ım! Muhakkak ki ben, erkek şeytanlardan ve dişi şeytanlardan sana sığınırım!’ desin.’ (İbn-i Mâce, et-Tahâratu ve Sünenuhâ, 9)
Saîd b. Mansûr’un Sünen’inde yer alan bir hadise göre, helaya girerken bu duayı okumadan önce besmele çekmek sünnettir.
Ali b. Ebî Tâlib (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: ’Cinlerin gözleriyle Âdemoğullarının avret (mahal)leri arasındaki perde, onlardan birinin helâya g(irmek iste)diği zaman: ’Bismillâh’ demesidir.’ (Tirmizî, Cumua’, 74)
Enes (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Nebi (s.a.v.), helaya gir(mek iste)diği zaman: ’Bismillâh, Allâhumme innî eûzu bike mine’l-hubusi ve’l-habâisi/Allah’ın adıyla (başlarım)! Allah’ım! Muhakkak ki ben, erkek şeytanlardan ve dişi şeytanlardan sana sığınırım!’ derdi. (İbn-i Ebî Şeybe, Musannef, Tahârât, 1, c.1, s.11, h.no:5)
Helaya girmek isteyen kimse, hadis-i şerîfte geçen duayı okuyarak Allah’a sığınmalı ve sol ayakla girmelidir. Bu, bütün âlimlere göre müstehabdır.
HELADAN ÇIKTIKTAN SONRA OKUNACAK DUA
Âişe (r.anhâ)’dan rivayet edildiğine göre Nebi (s.a.v.), heladan çıktığı zaman: ’Ğufrâneke/(Allah’ım! Senden) mağfiretini (isterim)!’ derdi. (Ebû Dâvûd, Tahâret, 17)
Bir diğer hadis-i şerîfte Peygamber (s.a.v) Efendimiz;
Enes b. Mâlik (r.a.)’den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Nebi (s.a.v.) helâdan çıktığı za¬man: ’Elhamdu lillâhillezî ezhebe anni’l-ezâ ve âfânî/Benden ezayı gideren ve bana afiyet veren Allah’a hamdolsun!’ (İbn-i Mâce, et-Tahâratu ve Sünenuhâ, 10)
Mü’min, her iki hadisteki duaları birleştirerek önce ikinci hadisteki duayı okumalı, sonra da ’Ğufrâneke’ demelidir.