Günümüz Müslümanlarının en önemli problemlerinden biri de Allah’a ve Rasûlü’ne itaat eden hayırlı nesiller yetiştirememeleridir. İslam’ın emir ve yasaklarını yaşamaya çalışan, sadece yaşamakla kalmayıp bunu insanlara anlatmak için gayret eden, Allah’ın ve Rasûlü’nün emirlerini her yerde savunan ve savunmakta hiçbir gevşeklik göstermeyen insanları yetiştirmek elbette çok zor bir görevdir. Bu, günümüz Müslümanlarının en önemli ve en zorlu görevlerinden biridir. Burada asıl sorumluluk da aileye yani anne ve babaya düşmektedir.
İnsan, bir fidan yetiştirirken bile fidanın bütün ihtiyaçlarını eksiksiz karşılamalı ki, bu fidandan ilerde olgun ve lezzetli meyveler toplayabilsin. Bir çocuk da fidan gibidir. Çocuğun da fidan gibi bütün ihtiyaçları eksiksiz ve meşru yollarla giderilmelidir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in amel defterini kapatmadığını söylediği üç şeyden bir tanesi de ’hayırlı evlat’tır. (Bkz., Müslim, Vasıyyet, 3)
Hayırlı bir evlat, kişinin ölümünden sonra bile kişiye fayda sağlayacak üç husustan biridir. İnsan ölümünden sonra bile o ağacın meyvelerinden istifade edebilir. Şu halde nasıl ki bize sadece dünyada fayda veren bir ağacın bile ihtiyaçlarını eksiksiz bir şekilde karşılıyorsak, öldükten sonra dahi bize fayda sağlayacak olan evlatlarımızın da bütün ihtiyaçlarını eksiksiz bir şekilde karşılamalıyız.
Burada ki ihtiyaçlardan kasıt maddi ihtiyaçlar değildir. Elbette maddi ihtiyaçlar da karşılanmalı ama maddi ihtiyaçlardan ziyade önemli olan çocuğun manevi ihtiyaçlarıdır. Günümüz çocuklarının manevi ihtiyaçları maddi ihtiyaçlarını kat kat geçmiştir. Çocukların her türlü maddi istekleri karşılanırken manevi ihtiyaçları ya göz ardı ediliyor ya da bu isteklerin hiç farkına bile varılamıyor.
Günümüzde hayırlı birer çocuk yetiştirmenin zor olmasının en önemli sebeplerinden biri de ilerleyen teknoloji ile beraber küreselleşen dünyadır. Yeni nesiller bugün teknolojik araçlarla çok yakın arkadaş olmuşlardır. Artık çocuklarımızın en iyi arkadaşları TV programları, akıllı telefonlar, internet vs. olmuştur. Çocuklarımızın arkadaş çevresine nasıl dikkat ediyorsak, onların arkadaşlarını tanıyıp iyi arkadaş edinmelerini sağlıyorsak; bu zamanda da onların izledikleri TV programlarını, sosyal medyadaki durumlarını, internette takip ettikleri siteleri vs. aynı şekilde ve aynı ehemmiyetle takip etmeliyiz ve bunları kontrol altına almalıyız. Bu sanal âlemlerde, onları harama götüren her yolun önüne geçmeliyiz. Çünkü bu sanal âlemdeki haramlar çocuklarımızın bütün manevi hayatlarını bitirmekte, onları Allaha ve Rasûlü’ne itaatten uzaklaştırmaktadır. Çocuklarımızın manevi ihtiyaçlarına da gereken ehemmiyeti göstermeliyiz.
Mesela günümüz çocuklarının en önemli ihtiyaçlarından biri de kendilerine örnek olabilecek, rol-model olabilecek kişilerdir. İlerleyen teknoloji ile beraber çocuklar kendilerine hiç uygun olmayan kişileri model almaya başladılar. Gerek televizyon, gerek internet ve gerekse de telefonlar vasıtası ile çocuklar İslam’a hiç uygun olmayan kişileri örnek alıyorlar. Elbette teknolojik araçları inkâr edemeyiz, bunlar artık günümüzün gerçekleridir. Ancak bize düşen bu araçların olumsuz etkilerini en aza indirmek ve çocuğu her zaman kontrol altında tutmaktır. Çocuk buralardan kötü modeller edinebilir. Bize düşen görev ise o modelin etkisini yok etmek ve yerine yeni ve olumlu modeller oluşturmaktır. Çocuklara, içinde model alınabilecek kişilerin olduğu hikâye ve menkıbeler anlatılarak bu olumsuz etki kırılabilir. Çocuk hikâyede geçen olumlu kişi ile kendisini özdeşleştirerek onu örnek alacaktır. Tabi ki hikâyelerden önce anne ve baba iyi birer örnek olmalıdır evlatlarına. Çocuklar söylediklerimizden çok yaptıklarımızı örnek alırlar. Bundan dolayı anne ve baba her bir davranışına çok dikkat etmelidir.
Gelişen teknoloji ile birlikte çocukların hayata bakış açıları, insanlarla olan ilişkileri, aile ile olan ilişkileri çok fazla değişikliğe uğramıştır. Örnek olarak önceden anne ve babanın veya bir hocanın ya da bir öğretmenin isteklerini emir telakki eden bir nesil varken; şimdi onların emirlerini dikkate bile almayan bir nesil yetişiyor. Bizler bu değişimleri göz önüne alarak çocuk eğitimine yön vermeliyiz, yani eğitim yöntemlerinde değişiklik yapabilmeliyiz. İlke ve prensiplerden taviz vermeden, yöntemlerde değişikliğe gitmeliyiz. Artık onlara zorla bir şey yaptırmak yerine, yaptırmak istediğimiz şeyleri onlara sevdirmeliyiz. Aksi takdirde onlar sevmedikleri şeyi yapmayacaklardır. Çocuklarımıza İslam’ın emirlerini sevdirerek yaptırmaya çalışmalıyız.
Teknolojik araçlar olumsuz kullanıldığında çocukların manevi hayatına ağır darbeler indiriyor. Onların ruhlarını kemiriyor ve onları Allah’a ibadete karşı isteksiz hale getiriyor. Onları her an haramlarla baş başa bırakıyor, onlar ile haramlar arasına sadece bir tuş giriyor. Bir tuşa basarak bütün haramlara ulaşabiliyorlar. Zikrettiğimiz gibi bu araçları hayatımızdan söküp atamayız, bu araçlar artık günlük hayatımızın bir parçası durumunda. Bunlarla yüzleşmek zorundayız. Bununla beraber bu teknolojik araçların çocuklarımızın manevi hayatlarında yaptığı olumsuz etkileri ortadan kaldırmalıyız. Bunları ortadan kaldırmak için elimizden geleni yapmalıyız. Bazı pratik ve basit yöntemlerle onları bu olumsuz etkilerden uzaklaştırmalıyız.
Teknolojinin çocuk eğitimi üzerindeki bir diğer olumsuz yönü ise televizyon bağımlılığıdır. Çocuk televizyon izleyerek olumsuz modeller edinir. Ahlaki yönden birçok olumsuzluğu televizyon programları sayesinde normal kabul edebilir. Hayâsızlık, iffetsizlik ve ahlaksızlık televizyon aracılığıyla çocuğa sıradan ve normal bir durummuş gibi gelebilir. Normal kabul ettiği bu ahlaksızlıkları da hiç çekinmeden normal bir durummuş gibi yaşayabilir.
Çocukların üzerinde birçok olumsuz etkisi olan televizyona bir de anne ve baba bağımlı ise etkisi kat kat artar. İlgi bekleyen çocuğa ilgi göstermek yerine geç saatlere kadar televizyon izleyen anne ve baba onun yetişmesinde üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmemiştir. Çocukların bazı yaş gruplarında en önemli ihtiyaçları ilgidir. Çocuk kendisiyle ilgilenilmesini ister ve anne babadan bunu bekler. Anne ve baba onunla ilgilenmek yerine başka şeylerle meşgul olursa ilerde çocuk için olumsuz sonuçlar meydana gelebilir.
Günümüzde çocuklar her türlü günaha ve harama kolaylıkla ulaşabilmektedir. Sadece bir tuş ile harama düşebilmektedirler. Özellikle günümüzde ki akıllı telefonlar sayesinde bu artık daha da kolaylaşmıştır. Herkesin elinde bulunan bu telefonlar sayesinde insanlar kolaylıkla harama düşebilmektedir. Bunun da önüne geçebilmek mümkün olmamaktadır. Bunun için ailelere, çocuklarına mümkün mertebe akıllı telefon almamalarını tavsiye ediyoruz. Çünkü alındığı takdirde bunun kontrolü mümkün olmamaktadır.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyuruyor ki: ’Her biriniz birer çobandır ve raiyyetinden sorumludur. İnsanlar üzerinde idareci bulunan da bir çobandır ve o da onlardan sorumludur. Erkek de ev halkı üzerinde bir çobandır ve o da onlardan sorumludur. Kadın da kocasının evi ve çocuğu üzerinde bir çobandır; o da onlardan sorumludur. Köle de efendisinin malı üzerinde bir çobandır ve o da ondan sorumludur. Dikkat edin! Hepiniz çobansınız ve her biriniz raiyyetinden sorumludur.’ (Buhârî, Itk, 17) Efendimizin bu hadisinden de anlaşılacağı gibi hepimiz evlatlarımızdan, onların ahlaklarından, onların Allah’a karşı isyanlarından sorumluyuz. Namaz nasıl yerine getirmemiz gereken bir sorumluluk ise, Allah’a ve Rasûl’üne itaat eden evlatlar yetiştirmek aynı şekilde birer sorumluluğumuzdur. Allah nasıl bizlerden namaz kılıp kılmadığımızın hesabını ahirette soracaksa hayırlı evlatlar yetiştirip yetiştirmediğimizin de hesabını soracaktır. Ben dindar bir insanım, evladım tabi ki dindar olur, ben namaz kılıyorum evladım tabi ki namaz kılar deyip çocuklarımızın eğitiminden uzak olmak çok büyük bir yanlıştır. Bu sorumluluktan kaçmaktır. Ya da bu ağır sorumluluğu hiç hissedememektir.
Allah hepimize kendisine ve habibine itaat eden, vefatından sonra bile amel defterinin kapanmamasına vesile olan evlatlar yetiştirebilmeyi nasip etsin! Rabbim bizlere evlat yetiştirmenin, nesil yetiştirmenin ehemmiyetini kavramayı, hayırlı evlatlar yetiştirebilmek için gerekli eğitimi almayı ve bu yolda gerekli azmi ve gayreti gösterebilmeyi nasip etsin!