Havf ve reca müminin kalbî hayatını dengede olmasını temin eden iki ayrı vasıftır. Havf’sız reca emn ve gurur vesilesidir. Reca’sız havf ise Cenâb-ı Hakk’ın nimetlerinden ümit kesmeye sebeptir. Her ikisi de büyük günahtır. İmanın hakikati ise bu ikisinin imtizacından doğar. Havf, Allah korkusu ile günahlardan sakınarak takva sahibi olmaya gayret etmektir. Bu hâl, insanı Allah Teâlâ’nın öfkesinden ve Cehennem azabından korur. Reca ise Allah Teâlâ’nın rahmetine bel bağlamak ve rahmetini ummaktır. Bu ise insanı, farzları yapmaya ve Allah’ın rızasına, sonuçta cennete ve ebedî saadete kavuşmasına vesile olacaktır. Cenâb-ı Hakk’a karşı olan havf duygusu ilmi, daha fazla ameli neticede de İlahî rahmet ve rızayı doğurur. İmanım kemali ilimle, ilmin kemali ise Allah korkusuyladır. İlim imanı, korku da marifet-i İlâhiyeyi kazandırır.
Tasavvufa adım atarak nefsini tezkiye ve terbiye etmeye çalışan sufilerde havf ve reca duyguları nasıldır, hiç merak ettiniz mi? Acaba insan, seyrü sülûkta ilerledikçe havfi mi artar, recası mı, yani korkusu mu ümidi mi?
Belki ilk akla gelen cevap, ’Herhalde recası’ artar olmalı değil mi? Zira bir yola giriyorsunuz, o kapıda sadakatlı oluyorsunuz, niyetiniz Allah’ın rızası, vuslatın basamaklarına adım atmak istiyorsunuz. Bunun için nefsani arzularınıza set çekiyor, tevbe ediyorsunuz. İbadet ve virdlerinize devam ederek nefse ve şeytana karşı teyakkuz halinde oluyorsunuz. Evet bu ibadetlerin hepsi insanı ümide yaklaştırır: Rabbim beni görüyor, niyetimi biliyor, O’nun rahmeti sonsuz, elbet biz de o rahmet deryasında bir köşecik buluruz... Ümid bu!
Ama gelin görün ki, Allah dostları bu yolllarda mesafe kaydettikçe, ibadet tutkularının derinleştiğine, tevbelerde gözyaşının arttığına, duaların daha sûzişli hale geldiğine şahit olunuyor. Hatta her yapılan, sanki yetersizlik duygusunu besliyormuşcasına, ’Rabbim için ne yaptım ki!’ nev’inden yakınmalar getiriyor.
Nedendir bu?
Yakınlaştıkça ’Havf’ duygusu mu gelişiyor?
Belki onların gönüllerinde azamet-i İlahiyyenin daha derinden idraki söz konusu. Belki de lutfedilen nimetlerin daha hakiki hüviyetlerle idraki ve buna karşı şükrün kifayetsizliği söz konusu olmaktadır. Bilemiyoruz.
Allah dostlarının hayatına baktığınızda Cenâb-ı Hakk’a karşı çok net bir korkuyu, ama derinden akan bir ümidi görürsünüz. Allah yoluna öyle bir sarılışları vardır ki, hem en büyük mahrumiyeti yaşama korkusu ile hareket ettiklerini düşünür, hem de en büyük ödülü onların alacağı hissine ulaşırsınız. Allah dostları bazen gönül dünyalarındakileri etrafındakilerle paylaşmışlardır. Onların sözleri bu yollarda mesafe katetmeye çalışan salikler için de irşad niteliğindedir. Onlardan birkaçını sizlerle paylaşarak dergimizin yeni sayısıyla başbaşa bırakıyorum.
Fudayl bin İyad (k.s.) diyor ki: "Sana Allah’tan korkuyor musun, denildiğinde ’Hayır’ dersen küfre girer, ’evet’ dersen yalan söylemiş olursun. Çünkü senin vasfın Allah’tan korkan kişinin vasfı değildir."
Zünnûn Mısrî (k.s.) diyor ki: "Allah’ı gerçek manada seven kişi havf ile kalbini sulamadığı sürece muhabbet kadehinden içemez."
Süleyman Darani (k.s.) diyor ki:"Kulun korku ile ümid arasında bulunması gerekirse de, kalbinin daima korku ile çarpması daha hayırlıdır. Çünkü korkunun bulunmadığı bir kalb harab olur."
Ebû Abdullah İbn Cella (k.s.) diyor ki: "Büyükler mahrum kalmaktan korkarlar, küçükler cezadan. Büyüklerin korkusu daha keskindir. Çünkü nefse ait bazı şeylerin nefiste varlığını sürdürmesi sahibini ihsan makamına ermekten alıkor. Böyle bir kimse her ne kadar teslimiyet ve tevekkül sahibi olsa da."
Sizin İçin Seçtiklerimiz ; Editörden...
Özlenen Rehber Dergisi 103. Sayı
1 kişi yorum yazdı.